نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 709
در اين
كه آيۀ فوق مربوط به قيامت است،يا دنيا و يا هر دو؟در ميان مفسران گفتگوست و
چون آيات قبل و بعد از آن ناظر به رويدادهاى سراى ديگر است به نظر مىرسد كه اين
آيه مربوط به فرار از چنگال عدالت الهى در قيامت باشد،ولى بعضى با توجه به
جملۀلاٰ تَنْفُذُونَ
إِلاّٰ بِسُلْطٰانٍ .«نمىتوانيد بگذريد مگر
با قدرت و نيرو»آن را اشاره به مسافرتهاى فضايى بشر دانستهاند كه قرآن شرط آن را
داشتن سلطۀ علمى و صنعتى بر اين كار دانسته است.
اين احتمال نيز داده شده است كه هم ناظر به رستاخيز باشد و هم ناظر
به دنيا،يعنى نه در اين جا قادريد بدون قدرت در اقطار آسمان نفوذ كنيد و نه در
آنجا ،منتها،در اين جا وسيلۀ محدودى در اختيار شما قرار دارد،اما در آنجا
هيچ وسيلهاى نيست.
بعضى نيز تفسير چهارمى براى آن گفتهاند كه منظور نفوذ فكرى و علمى
در اقطار آسمانهاست كه با قدرت استدلال براى بشر امكانپذير است؛ولى تفسير اول از
همه مناسبتر به نظر مىرسد.
در آيۀ 14 سورۀ احزاب نيز به واژۀ«اقطار»بر مىخوريم،آنجا
كه راجع به گروه منافقان و بيمار دلان مىگويد:وَ لَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِنْ
أَقْطٰارِهٰا ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْهٰا وَ
مٰا تَلَبَّثُوا بِهٰا إِلاّٰ يَسِيراً.«آنها
چنان بودند كه اگر دشمنان از اطراف و جوانب مدينه بر آنان وارد مىشدند و پيشنهاد
بازگشت بهسوى شرك به آنها مىكردند،مىپذيرفتند و جز مدت كمى براى انتخاب اين راه
درنگ نمىكردند».
پيداست مردمى كه اين چنين ضعيف و بىپاشنهاند نه آمادۀ
پيكار با دشمنند و نه پذيراى شهادت در راه خدا،به سرعت تسليم مىشوند و تغيير مسير
مىدهند.(ج 229/17، ج 148/23-149.)