نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 617
آيه
رسانندۀ اين مطلب است كه شما نبايد از دشمنان كمتر باشيد،آنها در ميدان بدر
شكستى سخت و سنگين از شما خوردند و هفتاد نفر كشته و تعداد زيادى مجروح و اسير
دادند و باآنهمه از پاى ننشستند و در اين ميدان شكست خود را براثر غفلت شما جبران
كردند.اگر شما در اين ميدان گرفتار شكست شديد بايد از پاى ننشينيد تا آن را جبران
كنيد و لذا مىفرمايد:«اگر به شما جراحتى رسيد به آنها هم جراحتى همانند آن رسيد»،
بنابراين،سستى و اندوه شما براى چيست؟ بعضى از مفسران آيه را اشاره به جراحاتى كه
بر كفار در ميدان احد نشست مىدانند، ولى اولا اين جراحات مانند جراحات مسلمين
نبود بنابراين با كلمۀ«مثله»سازگار نيست و ثانيا با جملۀ بعد تناسب
ندارد.(ج 108/3.)
بر وزن«عنبه»جمع«قرد»(بر وزن جسر)به
معنى«بوزينه»است.واژۀ«قردة» مجموعا سهبار در قرآن ذكر شده[**]و هر
سهبار دربارۀ يهود(اصحاب سبت)است و به نقل از قاموس،دو بار صريحا به اصحاب
سبت اشاره شده و يكبار با قرينه متوجه مىشويم كه راجع به آنهاست.
آيۀ مورد بحث مىگويد:«هنگامى كه(اصحاب سبت)در برابر فرمانى
كه به آنها داده شده بود سركشى كردند به آنها گفتيم به شكل ميمونها درآييد و طرد
شويد»كُونُوا قِرَدَةً
خٰاسِئِينَاعراف166/.
البته در آيۀ مورد بحث تنها سخن از«قردة»(ميمونها)به ميان
آمده است و از«خنازير» (خوكها)سخنى نيست،ولى در آيۀ 60 سورۀ مائده
گفتگو از جمعيتى به ميان آمده است كه