نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 613
استقامت
كنند و راه فرار را پيش گرفتند.
گروه سوم،گروه منافقان بودند كه در اثناء راه،به بهانههايى از
شركت در جنگ، خوددارى كردند و به مدينه بازگشتند كه آنها عبد اللّه بن ابى سلول و
سيصد نفر از يارانش بودند؛در اين جا آيۀ مورد بحث مىگويد:«آنها در آن روز
به كفر نزديكتر از ايمان بودند»هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ
لِلْإِيمٰانِآل عمران167/.
بنابراين،اگر حادثۀ سخت احد نبود هيچگاه صفوف به اين روشنى
مشخص نمىشد و افراد هركدام با صفات ويژۀ خود در صف معينى قرار نمىگرفتند و
هركس ممكن بود، هنگام ادعا،خود را بهترين فرد با ايمان بداند.
ضمنا از جملۀ مذكور استفاده مىشود كه كفر و ايمان داراى
درجاتى است كه به عقيده و طرز عمل انسان بستگى دارد.(ج 164/3 تا 166.)
جمع«مُقَرَّب»به معنى«نزديك شدگان»و در آيۀ مورد بحث،به معنى
كسى كه در پيشگاه خداوند متعال از منزلت و مقام رفيعى برخوردار است.
اين آيه در يك جملۀ كوتاه،مقام والاى مقرّبان را روشن ساخته
است،مىگويد:
مقرّبان در باغهاى پرنعمت بهشتند.
اين تعبير مىتواند اشاره به اين باشد كه باغهاى بهشت تنها كانون
نعمت است برخلاف باغهاى دنيا كه گاه وسيلۀ زندگى و زحمت است،همان گونه كه
حال مقربان در آخرت با حالشان در دنيا متفاوت است،زيرا مقام والايشان در اين دنيا
توأم با مسئوليتهايى است در حالى كه در سراى ديگر تنها مايۀ نعمت است؛بديهى
است منظور از«قرب»در اين جا«قرب مقامى»است نه«قرب مكانى»،چرا كه خداوند مكان ندارد
و از ما به ما نزديكتر است.
[*]وَ السّٰابِقُونَ
السّٰابِقُونَ ،أُولٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَفِي
جَنّٰاتِ النَّعِيمِ .«و سومين گروه پيشگامان پيشگام،آنها
مقرّبانند،در باغهاى پرنعمت بهشت جاى دارند»واقعه10/ تا 12.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 613