نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 609
باشد،زيرا
اين تعبير تنها در اين آيه از قرآن آمده است و مفهوم آن اين است كه پذيرش اين گونه
توبهها از حقوق بندگان مىباشد،در حالى كه پذيرش توبههاى دور دست از طرف خداوند
يك نوع تفضّل است،نه حق.(ج 314/3.)
بعضى اين واژه را مصدر مىدانند،مانند رُجعى و بشرى به معنى«نزديكى
و خويشاوندى»و نيز به معناى وصف تفضيلى آمده است،يعنى:«نزديكتر»[**]اين آيه در حقيقت بازگشت به مسئله
غنايم و پرداخت خمس به عنوان يك دستور مهمّ اسلامى است،مىگويد:«و بدانيد هرگونه
غنيمتى به شما رسد خمس آن(يكپنجم آن) براى خدا و براى پيامبر و براى ذى
القربى(امامان اهل بيت)و يتيمان و مسكينان و واماندگان در راه است...»انفال41/.
بايد توجه داشت كه منظور از ذى القربى در آيۀ مذكور
همۀ خويشاوندان نيست و نه همه خويشاوندان پيامبر(ص)،بلكه امامان اهل
بيت(ع)هستند.دليل بر اين موضوع روايات متواترى است كه از طرق اهل بيت(ع)نقل شده
است[1]و
در كتب اهل سنت نيز اشاراتى به آن وجود دارد.
بنابراين آنها كه يك سهم از خمس را متعلق به همۀ خويشاوندان
پيامبر(ص)مىدانند در برابر اين سؤال قرار مىگيرند كه اين چه امتيازى است كه
اسلام براى اقوام و بستگان پيامبر(ص)قائل شده است،در حالى كه مىدانيم اسلام ما
فوق نژاد و قوم و قبيله است.
ولى اگر آن را مخصوص امامان اهل بيت بدانيم با توجه به اين كه آنها
جانشينان پيامبر و رهبران حكومت اسلامى هستند علت دادن اين يك سهم از خمس به آنها
روشن مىشود،به تعبير ديگر«سهم خدا»و«سهم پيامبر»و«سهم ذى القربى»هر سه سهم متعلق