يكى از معانى«قدم»پيشى گرفتن و جلو افتادن در كارى است و كلمۀ«تقديم»به معنى «پيش فرستادن»است چنان كه در آيۀ 12 سورۀ يس مى‌خوانيم[*]:«ما مردگان را زنده مى‌كنيم و آنچه از پيش فرستاده‌اند و تمام آثار آنها را مى‌نويسيم...» جملۀ«ما قدّموا»(آنچه از پيش فرستادند)در آيۀ مورد بحث اشاره به اعمالى است كه انسان انجام داده و اثرى از آن باقى نمانده است،امّا تعبير به«و آثارهم»اشاره به اعمالى است كه از انسان باقى مى‌ماند و آثارش در محيط منعكس مى‌شود،مانند صدقات جاريه (بناها و اوقاف و مراكزى كه بعد از انسان باقى مى‌ماند و مردم از آن منتفع مى‌شوند).

اين احتمال نيز در آيه وجود دارد كه«ما قدّموا»اشاره به اعمالى است كه جنبۀ شخصى دارد و«آثارهم»اشاره به كارهايى است كه سنت مى‌شود و بعد از انسان نيز موجب خير و بركت و يا شر و زيان و گناه مى‌گردد.

البته مفهوم آيه گسترده است و ممكن است هر دو تفسير در مفهوم جمع باشد.

(ج 59/15،ج 332/18.)

اَقدام:(الرحمن41/.)[**]

جمع«قدم»(بر وزن عدم)به معنى«پاها»است و آن اندازۀ پا از سر انگشت تا پاشنه است و نيز همان‌طور كه در قبل اشاره شد اين مادۀ به معنى«تقدم»و سابقه در امرى آمده است[***].

گاه«قدم»مجازا به معنى«كار نيك»و سابقه به‌سوى نيكى است و به گفته ازهرى

[*]إِنّٰا نَحْنُ نُحْيِ الْمَوْتىٰ وَ نَكْتُبُ مٰا قَدَّمُوا وَ آثٰارَهُمْ ...يس12/.

[**]يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمٰاهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّوٰاصِي وَ الْأَقْدٰامِ .الرحمن41/.

[***] فرهنگ فارسى عميد.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3