نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 497
همين
مناسبت بر طلوع صبح اطلاق مىشود.
بعضى آن را به معنى همۀ مواليد و تمام موجودات زنده اعم از
انسان و حيوان و گياه مىدانند،چرا كه تولد اين موجودات كه با شكافتن دانه و تخم و
مانند آن صورت مىگيرد از عجيبترين مراحل وجود آنهاست و در حقيقت هنگام تولد جهش
عظيمى در آن موجود رخ مىدهد و از جهانى به جهان ديگرى گام مىنهد.
در آيۀ 95 سورۀ انعام مىخوانيم:إِنَّ اللّٰهَ فٰالِقُ
الْحَبِّ وَ النَّوىٰ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجُ
الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ...«خداوند شكافندۀ دانه و
هسته است،زنده را از مرده خارج مىسازد و مرده را از زنده...».
بعضى نيز مفهوم«فلق»را از اين هم گستردهتر گرفتهاند و آن را به
هرگونه آفرينش و خلقت اطلاق كردهاند،چرا كه با آفرينش هر موجود پردۀ عدم
شكافته مىشود و نور وجود آشكار مىگردد.
هريك از اين معانى سهگانه (طلوع صبح-تولد موجودات زنده-آفرينش هر
موجود) پديدهاى است عجيب كه دليل بر عظمت پروردگار و خالق و مدبر آن است و توصيف
خداوند به اين وصف داراى مفهوم و محتواى عميقى است.
در بعضى از احاديث نيز آمده كه«فلق»چاه يا زندانى در دوزخ است و
همچون شكافى در دل جهنم خودنمايى مىكند.اين روايت ممكن است اشاره به مصداقى از
مصداقهاى آن باشد نه اين كه مفهوم گستردۀ«فلق»را محدود كند.(ج 458/27.)