نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 460
دربارۀ
اين آيه،مفسران نظريات متعددى دادهاند،ولى به اعتقاد ما مفهوم آيه بسيار روشن است
و آن اين كه:
خداوند هرگز قبل از اتمام حجت و بيان دستوراتش كسى را مؤاخذه نمىكند،بلكه
نخست به بيان فرمانهايش مىپردازد،اگر مردم از در اطاعت وارد شوند و آنها را پذيرا
گشتند چهبهتر كه سعادت دنيا و آخرتشان در آن است و اگر به فسق و مخالفت برخاستند
و همه را زير پا گذاشتند اينجاست كه فرمان عذاب دربارۀ آنها تحقق مىپذيرد و
به دنبال آن هلاكت است.
اگر درست در آيه دقت كنيم،چهار مرحلۀ مشخص براى اين برنامه
بيان شده است:
1.مرحلۀ اوامر(و نواهى).
2.مرحلۀ فسق و مخالفت.
3.مرحلۀ استحقاق مجازات.
4.مرحلۀ هلاكت.
و با توجه به آيه،همۀ اين مراحل با فاء تفريع به يكديگر عطف شدهاند.(ج
59/12.)
در اصل خارج شدن هسته از درون رطب(خرماى تازه)است،سپس اين معنى
توسعه يافته و به كسانى كه از راه و رسم عبوديت و جادّۀ بندگى خداوند پا
بيرون نهادهاند، اطلاق شده است و حتّى كفر را هم شامل مىشود.در حقيقت همان گونه
كه هستۀ خرما به هنگام بيرون آمدن،آن قشر شرين و مفيد و مغذى را رها مىسازد،انسان
نيز با اعمال خود و گناهانى كه مرتكب مىشود،تمام ارزش و شخصيّت خويش را از دست مىدهد.
در آيۀ 45 سورۀ انعام به جاى ذكر
كلمۀ«حيوان»كلمۀ«فسق»آمده است،مىفرمايد:
...أَوْ فِسْقاً أُهِلَّ
لِغَيْرِ اللّٰهِ بِهِ ...«...يا حيوانى كه در
طريق گناه به هنگام سر بريدن،نام
[*]وَ لاٰ
تَأْكُلُوا مِمّٰا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّٰهِ عَلَيْهِ وَ إِنَّهُ
لَفِسْقٌ ...«و از آنچه(در وقت سر بريدن)نام خدا برآنبرده نشده،نخوريد
و اين كار گناه(و بيرون شدن از راه حق)است...»انعام121/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 460