از مادّۀ«غضب»(بر وزن ادب)به معنى«خشمگين شدن»است و اين كلمه
هرگاه به خداى تعالى اضافه شود مراد از آن،انزال عقوبت بر كسى است كه مورد غضب
واقع شده است[**].
آيۀ مورد بحث،بخشى از توطئههاى منافقان را برملا مىسازد،مىگويد:«آيا
نديدى كسانى را كه طرح دوستى با جمعيتى كه مورد خشم خدا بود ريختند؟...»اين قوم
«مغضوب عليهم»ظاهرا همان قوم يهود است كه در آيۀ 60 سورۀ مائده به
همين عنوان معرفى شده،آنجا كه دربارۀ يهود مىگويد:«بگو آيا شما را از كسانى
كه وضعشان از اين هم بدتر است با خبر كنم آنها كسانى هستند كه خداوند آنها را لعنت
كرده و مورد غضب قرار داده...».
در آيۀ 13 سورۀ ممتحنه مىخوانيم:يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
لاٰ تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ ...«اى
كسانى كه ايمان آوردهايد با قومى كه خداوند آنها را مورد غضب قرار داده دوستى
نكنيد...».
شما نبايد آنها را به دوستى برگزينيد و اسرار خود را در اختيار
آنها بگذاريد.در اين كه قوم«مغضوب عليهم»چه اشخاصى هستند بعضى صريحا آن را ناظر به
يهود مىدانند،چرا كه در آيات ديگر قرآن از آنها به اين عنوان ياد شده است(چنان كه
در آيۀ 90 سورۀ بقره در مورد يهود مىخوانيم:فَبٰاؤُ بِغَضَبٍ عَلىٰ
غَضَبٍ .
اين تفسير با شأن نزولى كه براى آيه ذكر كردهاند سازگار است،چه
اين كه گفتهاند جمعى از فقراى مسلمين بودند كه اخبار مسلمانان را براى يهود مىبردند
و در مقابل،آنها