علم أسماء:(بقره31/.)[*]

بنا به گفتۀ قرآن،«خداوند،همۀ اسماء(حقايق و اسرار هستى و نامگذارى موجودات) را به آدم تعليم داد...».

گرچه مفسران در تفسير«علم اسماء»بيانات گوناگونى دارند،ولى مسلم است كه در آيۀ مورد بحث،منظور،تعليم كلمات و نامهاى بدون معنا به آدم نبوده،چرا كه اين افتخارى محسوب نمى‌شده است،بلكه منظور،دادن معانى اين اسماء و مفاهيم و مسماهاى آنها بوده است.

در حديثى داريم كه از امام صادق(ع)پيرامون آيۀ فوق سؤال كردند،فرمود:«منظور زمينها،كوهها،دره‌ها و بستر رودخانه‌ها(و خلاصه تمام موجودات)مى‌باشد،سپس امام(ع)به فرشى كه زير پايش گسترده بود نظرى افكند،فرمود:حتى اين فرش هم از امورى بوده كه خدا به آدم تعليم داد![1]».

بنابراين علم اسماء،چيزى شبيه«علم لغات»نبوده است،بلكه مربوط به فلسفه و اسرار و كيفيات و خواص آنها بوده است؛خداوند اين علم را به آدم تعليم كرد تا بتواند از مواهب مادى و معنوى اين جهان در مسير تكامل خويش بهره گيرد.

همچنين استعداد نامگذارى اشياء را به او ارزانى داشت تا بتواند اشياء را نامگذارى كند و در مورد احتياج با ذكر نام،آنها را بخواند تا لازم نباشد عين آن چيز را نشان دهد و اين خود نعمتى است بزرگ،ما هنگامى به اهميّت اين موضوع پى مى‌بريم كه مى‌بينيم بشر امروز هرچه دارد به‌وسيلۀ كتاب و نوشتن است و همۀ ذخاير علمى گذشتگان در نوشته‌هاى او جمع است و اين خود به خاطر نامگذارى اشياء و خواص آنهاست وگرنه هيچ‌گاه ممكن نبود علوم گذشتگان به آيندگان منتقل شود.(ج 176/1-177.)

[*]وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمٰاءَ كُلَّهٰا...بقره31/.

[1] اصل حديث در مجمع البيان،ذيل آيۀ مورد بحث.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3