نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 22
صادق(ع)نقل
شده كه فرمود:« هركس به غير حق حكم كند و مردم او را به داورى بطلبند، طاغوت
است[*]».
واژۀ«طاغوت»در هشت مورد از قرآن مجيد به كار رفته و هريك به
تناسب آيات در معانى مذكور استعمال شده و اين كلمه هم به معنى مفرد و هم به معنى
جمع آمده،اگرچه گاهى به«طواغيت»جمع بسته شده است[**].(ج 207/2-208،ج 418/3 و 445-446،
ج 222/11.)
از مصدر«طفوء»به معنى«خاموش شدن»است و«اطفاء»يعنى«خاموش كردن».
آيۀ مورد بحث،تلاشها و كوششهاى دشمنان را به دميدن و فوت
كردن با دهان تشبيه كرده است،مىگويد:
«آنها مىخواهند نور خدا را با دهان خود خاموش كنند...»أَنْ يُطْفِؤُا نُورَ
اللّٰهِتوبه 32/.
مسئله خاموش كردن نور خدا در دو مورد از قرآن آمده يكى آيۀ
فوق و ديگرى آيۀ 8 از
[*]الطاغوت
كل من يتحاكم اليه ممن يحكم بغير الحق.(نمونه،ج 446/3.)
[**]
دربارۀ«طاغوت»و مادّۀ اصلى آن،نظريات مختلفى به شرح زير اظهار شده
است:1.«زمخشرى»در كشاف معتقد است كه طاغوت در اصل«طغيوت»(بر وزن
فعلوت)همانند«ملكوت»بوده،سپس مقلوب شده و لام الفعل بر عين الفعل تقدم
يافته(محل ياء و غين عوض شده)و بهصورت«طيغوت»درآمده(آنگاه ياء متحرك ما قبل
مفتوح قلب به الف شده)و پس از تبديل ياء به الف«طاغوت»شده است و از چند جهت
معنى تأكيد را مىرساند:صيغه مبالغه،معنى مصدرى قلب.«تفسيركشاف،ج
120/4.»2.«طاغوت»در اصل«طغيوت»بوده(بر وزن فعيول)،جاى غين و ياء عوض
شده،«طيغوت»شده،يا به قاعدۀ اعلال بدل به الف،سپس«طاغوت»شده است.«كتاب
واژههاى قرآن،ص 133.»