نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 189
به
صورت مارهاى كوچك و بزرگ به حركت درآمدند(سورۀ طه،آيه 66)،آنها مخصوصا بخشى
از وسايل سحر خود را از عصاها انتخاب كرده بودند تا به پندارشان با عصاى موسى
رقابت كنند و طنابها را هم برآن افزوده بودند كه برترى خود را به ثبوت رسانند! در
اين هنگام غريو شادى از مردم برخاست و برق اميد در چشمان فرعون و اطرافيانش
درخشيدن گرفت،به گونهاى كه از خوشحالى در پوست نمىگنجيدند و از مشاهدۀ اين
صحنۀ لذتبخش به وجد و سرور آمده بودند.(ج 226/15-227.)
در اصل از مصدر«عصيان»به معنى«نافرمانى و گناه كردن»است،چنان كه در
آيۀ 7 سورۀ حجرات مىخوانيم:
...وَ كَرَّهَ
إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيٰانَ ...(و
خداوند)كفر و فسق و گناه (نافرمانى)را منفور شما قرار داده است...».
در اين آيه بعضى«فسوق»را اشاره به«گناهان كبيره»مىدانند،در حالى
كه«عصيان» را اعم دانستهاند،ولى اين تفاوت دليلى ندارد.
همچنين در آيۀ 9 سورۀ مجادله به واژۀ«معصية»بر مىخوريم،در
آنجا آمده است:
فَلاٰ
تَتَنٰاجَوْا بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوٰانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ
...«...به گناه و تعدى و معصيت رسول خدا نجوى نكنيد...».
در اين آيه،تفاوت ميان«اثم»و«عدوان»و«معصية الرسول»از اين نظر است
كه اثم شامل گناهانى مىشود كه جنبۀ فردى دارد(مانند شرب خمر)و عدوان،ناظر
به امورى است كه موجب تعدى بر حقوق ديگران است و اما«معصية الرسول»مربوط به
فرمانهايى
[*]...ذٰلِكَ
بِمٰا عَصَوْا وَ كٰانُوا يَعْتَدُونَ .«...اين به خاطر آن بود
كه گناه مىكردند و تجاوزمىنمودند»مائده78/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 189