و اگر آن حيوان قيمت داشته باشد، و واطى غير مالك باشد، مالك را مىرسد كه مطالبۀ قيمت از واطى كند، و اللّه العالم.
سؤال قح [108]:
هرگاه طفل نابالغ وطى حيوانى كند، يا بالغ وطى بىانزال كند، حكم به حرمتش بايد كرد يا نه؟
جواب:
در اين مسأله فرقى نيست ميان آنكه واطى بالغ باشد يا نابالغ، عاقل باشد يا ديوانه، آزاد باشد يا بنده، مختار باشد يا مجبور، از براى معالجۀ مرضى كرده باشد يا غير معالجه، قدر حشفه داخل شده باشد يا نه، و بالغ انزال كرده باشد يا نه، عالم باشد به مسأله- يعنى: به حرمت آن- و به موضوع مسأله- يعنى: آنكه موطوء غير انسان است- يا جاهل باشد به مسأله به تنهائى، يا به موضوع به تنهائى، مثل آنكه: كور باشد يا در خواب باشد و ذكر را داخل كرده به خيال آنكه انسان است، يا جاهل به هر دو باشد، و موطوء چهارپا باشد؛ مثل اولاغ و آهو، يا نه مثل شترمرغ [1]، حلال گوشت باشد يا حرام گوشت، باركش باشد مثل استر و فيل، يا غير باركش مثل گاو و گوسفند و شتر، صحرائى باشد يا دريائى، مثل سگ آبى، نر باشد يا ماده، ملك كسى نباشد يا ملك واطى باشد يا ملك غير واطى، نظر به اطلاق بعض الأخبار [2] و فتاواى علماى أخيار [3]، و صور مسأله بنابر تعميم مذكور در واطى و موطوء و محلّ وطى؛ زياده بر هفتاد و سه هزار و هفتصد و بيست و هشت صورت مىشود [4].
[1] در رابطه با پرندگان عدهاى از علماء قبول نفرمودهاند «شرح لمعه: 9/ 306» و «رياض المسائل:
2/ 498».
[2] كافى: 7/ 204 حديث 3، تهذيب الأحكام: 10/ 60 حديث 218، استبصار: 4/ 222 حديث 831.