نمىفهميده، يا آن مبايعه با عدم رضاى او واقع شده، ورثه را گفتگو مىرسد، و الّا بيع صحيح و لازم است اگر معلوم شود كه منظور عمّه مراعات او بوده و دانسته و فهميده به غبن فاحش فروخته، يا حالش معلوم نباشد- نظر به اصالت عدم غبن- پس اگر مقدار غبن از ثلث تركه محسوب تواند شد، يا آنكه ورثه در حال حيات [1] يا بعد از وفات دانسته به آن مبايعۀ غبنيّه راضى شدهاند فبها، و الّا ورثه را نيز تسلّطى بر او نيست على الأظهر، و اگر مشترى ايشان را راضى نمايد احوط و بهتر خواهد بود.

و اگر معلوم شود كه عمّه نفهميده- بدون اطّلاع بر قيمت الوقت- فروخته، و غبن فاحش در آن به هم رسيده، و ورثه اجازه ننموده و ننمايند اختيار فسخ در حصّۀ خود دارند، و همچنين بايعه و ورثه خيار فسخ دارند تا سه روز از وقت بيع، در صورتى كه با عدم اقباض مجموع ثمن، مجموع مبيع به قبض مشترى نرسيده، و شرط تأخير اقباض نيز در هيچ يك از عوضين نشده باشد، و اللّه العالم.

سؤال مط [49]:

زيد در حينى كه ارادۀ شراكت با عمرو داشته، قيمت سى تومان؛ روغن به عوض سرمايه به عمرو داده، و عمرو قبول نموده، و زيد شرط كرده كه: هرگاه روغن مذكور نفع يا ضرر كند با او باشد، و عمرو را رجوعى نباشد، و بعد از فروختن روغن هفت تومان و كسرى ضرر نموده، و زيد منكر شرط ضرر است.

جواب:

جنس به قيمت؛ سرمايه نمىشود، و آنچه به فروش مىرسد همان سرمايه است، مگر آنكه سرمايه را اصل روغن قرار دهند، كه بعد از فسخ معامله؛ مايه را روغن وضع نمايند، و اللّه العالم.

[1] ه: حيات عمه.