سؤال رفه [285]:

هرگاه كسى مدّتى در لباس يا مكان غصبى نماز كرده باشد نمازش چه صورت دارد؟

جواب:

هرگاه در وقت نماز يا قبل از آن عالم بوده است كه آن مغصوب است و نماز در مغصوب باطل است؛ نمازش صحيح نيست و قضا دارد و الّا صحيح است، و در هر دو صورت بر او لازم است كه صاحبش را راضى كند، و اگر راضى نشود مشغول الذمّة بر زياده بر اجرة المثل آن نمىباشد و آن قدر را بايد بدهد و توبه كند.

سؤال رفو [286]:

هرگاه كسى از ملّاى غير مجتهد مسأله پرسد در صورتى كه وصول به خدمت مجتهد يا واسطۀ عادله متعذّر باشد، پس آن ملّا در جواب گويد كه: صورت مسأله در فلان كتاب اين است؛ مجيب آثم است يا نه؟

و هرگاه آثم باشد در مسائل محتاج اليها چه كار كند، راه نجاتى دارد يا نه؟

جواب:

موافق فتواى فقهاء فحول و مطابق ادلّۀ محرّره در كتب استدلال و اصول كتب آن است كه: هر مكلّفى در زمان غيبت امام (عليه السلام) در مسائل فروع دين بايد يا مجتهد باشد يا مقلّد مجتهد زنده جامع الشرائط، و الّا عباداتش باطل است، هرچند كه اتّفاقا موافق با رأى مجتهد جامع الشرائط شده باشد، و هرگاه مقلّدى از مجتهد حىّ- بىواسطه يا به واسطۀ عادله- اخذ نموده؛ به آن مسأله عمل مىتواند كرد تا آنكه معلومش شود كه رأى آن مجتهد برگشته، يا آنكه خودش وفات يافته است كه ديگر عمل به آن نمىتواند كرد، و بايد باز سعى كند كه خود را به مجتهد حىّ ديگر برساند و در ايّام سعى عمل به احتياط كند مهما امكن، و در اوقات سعى هرگاه از ملّاى مذكور سؤال نمايد از براى استعلام مراتب احتياط؛ ضرر ندارد بلكه واجب است، و آن ملّا هرگاه درست فهميده باشد جواب دهد به اين نحو كه: در فلان كتاب چنين ديدهام و فهميدهام، و بايد كه خلافات را نقل كند و مراتب احتياط را بگيرد، زيرا كه فتواى مجتهد مرده