او باشد و نفس مطمئن به كلام او شود، هرچند كه متصف بر صفت عدالت، و مقبوليت شهادت نباشد.

و نيز شيخ روايت كرده است به سند حسن از بزنطى و محمّد بن حسن اشعرى، از محمد بن عبد اللّه اشعرى كه به خدمت حضرت امام رضا (عليه السلام) عرض كردم كه: مردى زنى مىگيرد و بعد از آن بر دلش مىافتد كه آن زن شوهر دارد، حضرت فرمود كه: «بر او چيزى نيست، آيا اگر از آن زن شاهد طلبد مىتواند كه شاهد بياورد كه شوهر ندارم [1]؟!!» يعنى: اقامه شهادت بر نفى و عدم، متعذّر يا متعسّر است.

و به سند صحيح روايت كرده: از حسين بن سعيد كه: به خدمت حضرت نوشت كه مردى تزويج كرد زنى را در شهرى از شهرها، پس از او پرسيد كه:

شوهر دارى؟ گفت: نه، پس او را تزويج كرد، بعد از آن؛ شخصى آمد و گفت:

اين زن من است، زن انكار كرد، شوهر را چه لازم مىآيد؟ فرمود كه: «زن زن اوست، تا آنكه آن شخص دعوى خود را به بيّنه ثابت نمايد» [2].

و عموم احاديث شامل است باكره و ثيّبه را و زنى را كه داند كه قبل از اين شوهر داشت، و صاحب مدارك در «شرح مختصر» [3] و همچنين صاحب «مسالك» [4]، و همچنين محقق شيخ على در حاشيه «شرايع» و «ارشاد» همگى فرمودهاند به اين مضمون كه: همين حكم دارد هر زنى كه شوهر داشته و ادعاء كند كه شوهرش مرده، يا او را طلاق داده و عدّهاش تمام شده در وقتى كه احتمال داشته باشد،- هرچند كه احتمال بعيد باشد- به اعتبار آنكه معارضى

[1] تهذيب الأحكام: 7/ 253 حديث 19، وسائل الشيعة: 21/ 32 حديث 26446.

[2] تهذيب الأحكام: 7/ 468 حديث 82، وسائل الشيعة: 20/ 300 حديث 25673.

[3] نهاية المرام: 2/ 70.

[4] مسالك الأفهام: 9/ 180.