4-إعراب و شكل كلمات:

در آيات قرآنى بطور كامل شكل و اعراب كلمات نهاده شده، ولى در غير آيات، همهء كلمات بطور كامل معرب و مشكول نيست، بلكه در غالب موارد، مخصوصا در جاهائى كه اعراب و يا شكل موجب خروج لفظ از إجمال مى‌شود، و همچنين در نامها حتّى الإمكان سعى شده است بدون اعراب و شكل نباشد.

در مواردى كه كلمه به چند وجه قابل اعراب و يا شكل مى‌باشد حتّى الإمكان سعى شده است بدون مرجّح وجهى انتخاب نگردد، و در صورت عدم مزيّت، كوشش شده است كه همهء وجوه رعايت گردد.

أهميّت مسألهء إعراب و شكل. و تأثير آن در سهولت استفاده، و ازدياد رغبت در مطالعه، و همچنين، إشكال و دشواريهاى آن بر هيچكس از اهل فنّ پوشيده نيست. اينجانب در اين باره نيز نهايت كوشش را مبذول داشته، و گاهى براى شكل و يا إعراب يك كلمه روزهائى فرم را معطّل گذاشته أم. البتّه ادعا نمى‌كنم كه از خطا و اشتباه مصون هستم، ولى بدون شكّ مى‌توانم ادّعا كنم كه چاپ اين كتاب از بهترين چاپهاى چاپخانهء دانشگاه تهران، بلكه از بهترين چاپهاى چاپخانه‌هاى كشور است. و يقين دارم اهل بصيرت از أغلاط مطبعى كوچكى كه أحيانا به چشم مى‌خورد معذورم خواهند داشت، زيرا «الإنسان محلّ السّهو و النّسيان» . در اينجا بسيار بجا مى‌دانم كه از كارگران شريف چاپخانهء دانشگاه تهران مخصوصا از آقاى سنگ چاپ كه كمال كوشش را در راه بهتر شدن اين اثر بزرگ مبذول داشته‌اند بسيار سپاسگزارى نمايم.

5-نقطه گذارى:

مسألهء نقطه گذارى در ايران به ندرت بنحو صحيح انجام مى‌گيرد ولى چه بسا اين كتاب از اين لحاظ نيز از مرحله بدور نبوده و از آثار خوب محسوب گردد.

6-بالاى صفحات زوج نام كتاب‌

و بالاى صفحات فرد نام سوره و شمارهء آياتي كه در هر صفحه تفسير شده گذاشته شده، و ضمنا سر جزء و نصف الجزء نيز در محلّ مناسب تعيين گرديده است. در كنار صفحات شمارهء سطورى كه در هر صفحه واقع است معيّن شده است.

7-شمارهء آيات‌

قرآن طبق شمارهء كوفيان چنانكه در قرآن محشّى به تفسير بيضاوى چاپ عبد الحميد احمد حنفى آمده نهاده شده است.

8-براى اين قسمت از اين تفسير، علاوه بر فهرست مطالب، فهرستهاى ديگرى تنظيم يافته،

كه عبارت است از:

فهرست آيات مورد استشهاد، فهرست روايات، فهرست كتب، فهرست اسماء، فهرست طوائف و جماعات.

فهرست از منه و امكنه و كتابخانه‌ها و چاپخانه‌ها.

9-تنها تصرّفى كه در متن اين كتاب به عمل آمده اين است كه‌

به تبع نسخهء «الف» قبل از آيات «ق» كه علامت قرآن است و قبل از تفسير «ت» كه علامت تفسير است نهاده شده و از اين دو حرف در ساير نسخ اثرى مشهود نيست.

10-آخرين مطلبى كه تذكّر آن را لازم مى‌دانم اين است كه‌

تفسير «جوامع الجامع» كه همان تفسير «وسيط» طبرسى است چنانكه از سخن برخى از مترجمان بدست مى‌آيد و پيش از اين در باب تأليفات طبرسى بدان اشارت رفت در چهار جلد تنظيم يافته، و به طورى كه در دو چاپ قبلى و همچنين در نسخ خطّى اين كتاب ملاحظه مى‌شود اين كتاب تنها در دو جلد تأليف شده كه جلد اوّل در پايان سورهء كهف، و جلد دوم در آخر قرآن به پايان رسيده است، لكن با مقايسهء اين مقدار كه چاپ شده با بقيّهء كتاب بدست مى‌آيد كه إنشاء اللّه تعالى در صورت مساعدت توفيق اين چاپ در سه جلد، و أحيانا در چهار جلد خاتمه خواهد پذيرفت.

در پايان فرصت را مغتنم شمرده و از استادان و دانشمندان بزرگوارى كه به نحوى در إحياء اين اثر جليل و نفيس سهمى داشته‌اند، از جمله جناب آقاى بديع الزّمان فروزانفر كه در آغاز أقدام بر اين مهمّ رياست دانشكدهء الهيّات و معارف إسلامي را عهده‌دار بوده و همواره مورد تشويق و عنايتم قرار مى‌دادند، و همچنين از جناب آقاى دكتر محمّد محمّدى كه اكنون عهده‌دار