عبد الرحمن بن قاسم آن را انتشار داده بحدّى كه بيش از مذهب ابو حنيفه اشتهار يافته است چه اين كه اصحاب مالك در مصر زياد بوده‌اند و مذهب ابو حنيفه را در مصر كسى نمىشناخته است .
سيوطى هم با اين گفتهء مقريزى موافقت كرده ليكن در كتاب « حسن المحاضره » بنقل از كتاب « الدّيباج » گفته است : نخستين كسى كه مذهب مالكى را بمصر آورده عثمان بن حكم جذامى بوده است . مضمون عبارت « ديباج » اينست :
« عثمان از اصحاب مشهور مالك در مصر است و او نخستين كسى است كه علم مالك را بمصر آورده و در مصر ، مردى نبيلتر و شريفتر از او به هم نرسيده است . » و عثمان به سال يك صد و شصت و سه ( 163 ) وفات يافته است » به نظر ما هر دو گفتهء بالا درست است چه اين كه ابن حجر در كتاب « تهذيب التهذيب » در ترجمهء عثمان جذامى چنين آورده است :
« ابن وهب گفته است : نخستين كسى كه مسائل مالك را بمصر آورده عثمان بن حكم و عبد الرحيم بن خالد بن يزيد بوده‌اند » پس ظاهر اينست كه اين دو شخص پس از اين كه در محضر امام مالك بوده و علم از وى فرا گرفته با هم بمصر آمده و در مصر به نشر علم استاد خويش پرداخته‌اند .
مقريزى در « خطط » آورده است كه مذهب مالك هماره با مذهب شافعى در مصر معمول و همدوش مىبوده و شغل قضا را كسى مىداشته كه بهر دو مذهب يا بمذهب ابو حنيفه عالم بوده تا اين كه جوهر [1] بمصر وارد شد از آن هنگام ، مذهب شيعه ( فاطمى ) در كشور مصر شائع گرديد و در قضاء و فتوى عمل بر آن استقرار يافت و مذاهب مخالف مورد انكار شد .
من مىگويم : پس از آن در دولت ايّوبى مذهب مالك نيرو يافت و براى فقيهان

[1] ابو حسين عبد اللَّه قائد مشهور و فاتح مصر بامر « معز لدين اللَّه » خليفهء فاطمى ، و بانى جامع ازهر و شهر قاهره ، متوفى به سال سيصد و هشتاد و يك ( 381 ) .