بنى الاخياف الى جبلى شرق اصغر و شرق اكبر و ثم باب الابواب أى نسمة نسمت اليه أخذتها اعين الله و اتقدت فيها شمله جذابة فشبتها و هنالك انمحق المستغرقون لله كلمة هذا شأنها فى المتزعزعين.

(تلويحات ص 110).

بطورى كه ملاحظه ميشود عبارت فوق كاملا بصورت احجيه و معمى و بلكه رموز است و حتى از حد شطحيات عارفان و عشاق هم گنگ تر و مبهم‌تر است، حل اين گونه رموز و معماها كه متأسفانه در ادبيات ما بسيار است ضمن اينكه بسيار دشوار است بلا فائده است و بهر حال تا آنجا كه از قرائن و سخنان ديگرش برمى‌آيد و فضلاء در صدد حل آنها بوده‌اند عبارت فوق را بدين صورت ميتوان حل كرد.

اخياف، شرق اصغر و اكبر رمزى است از تخليه انسان از قواى مدركه و محركه مادى و پيوند دادن آن را بعالم نفوس و عقول و انوار، غيران يعنى بطون دماغ كه محل قواى مدركه و محركه و باعثه است.

دو جبل يعنى جبل شرق اصغر و اكبر كه جبل شرق اصغر يعنى عالم نفوس و جبل شرق اكبر يعنى عالم عقول. و دو جبل بنى اخياف ميتواند كنايت از محل قواى محركه و مدركه باشد.

باب الابواب ميتواند عقل فعال باشد يا عقل اول در مرتبت صعود چون اولين اتصال سالكان به عقل فعال است و بهر حال سير در نفوس و مجردات از عقل فعال شروع ميشود.

نسمه مساوى با نفس است.

اعين الله، مجردات است يعنى جواهر عقليه و نفسيه.

خدايا همه ديوانگان را هدايت كن واقعا كه اين كلمات ناشى از صرع و صداع است.

طباع‌

- (اصطلاح فلسفى) طباع بكسر طاء مبدأ اول براى حركت است و اطلاق بر صورت نوعيه نيز ميشود و گويند طباع اعم است از صورت.

(از كشاف)

طِباعِ بُرُوج‌

- (اصطلاح نجومى) هر گاه بروج را در دو سطر نويسى قهرا سطر اول بالا و سطر دوم زير قرار خواهد گرفت در اين صورت گفته‌اند كه بروجى كه در سطر اول و يا سطر بالا قرار گيرند بروج گرم بود و آنچه در سطر زير قرار گيرد سرد بود پس از آن هر برجى از بروج بالا را با برج زيرين همان مقايسه كنند يا هر دو خشك باشد و يا هر دو تر همچنين تا آخر» و چون برجى را به صفت قوه منفعله يعنى خشك يا تر در اين صورت در ميابى كه هر برجى منطبق با كدام برج از بروج است و با كدام خلط و اخلاط اربعه و از اين جهت است كه منجمان هر برجى كه گرم و خشك است بآتش منسوب كنند و مزاج آن را صفراوى دانند و هر برجى كه سرد و خشك است منسوب به زمين كنند.

و مزاج آن سوداوى بوده و هر برجى كه گرم و تر است منسوب به هوا كنند و مزاج آن را دموى دانند و هر برجى كه سرد و تر است منسوب بآب كنند و مزاج او را بلغمى دانند و برين قاعده بروج بدين صورت در آيند.

سطر اول: برجهاى گرم حمل، جوزا، اسد، ميزان، قوس، دلو