دور فاسد نوعى مصادره به مطلوب است و فرق آن با مصادره به مطلوب فقط در اين است كه مشتمل بر دو برهان است.

دولت‌

فارسى/ كشوردارى‌

فرانسه/Etat

انگليسى/State

لاتين/Status

دولت در لغت به معنى استيلا، غلبه و شى‌ء متداول است. پس گاهى براى اين و گاهى براى آن است [زيرا «متداول» است‌] دولت در جنگ دو گروه گاهى با اين و گاهى با آن است.

دولت ايام يعنى گذشت ايام، دولت چيزى است كه خداوند آن را هر چند روز در دست يك نفر قرار مى‌دهد.

دولت دهر يعنى انتقال آن از حالى به حال ديگر. (رجوع كنيد به لفظ حال) اصطلاحا دولت به معنى گروهى از مردم است كه در زمين معينى استقرار يابند و طبق نظام خاصى استقلال داشته باشند، و نيز به معنى جمع منظمى است كه داراى حكومت مستقل و شخصيت حقوقى باشد به نحوى كه آن را از جوامع مشابه متمايز كند. پس دولت يك تشكل سياسى و حقوقى است كه حيات اجتماعى يك ملت را سر و سامان مى‌دهد.

فرق دولت و ملت اين است كه دولت يك ملت منظم است در حالى كه ملت گروهى از مردم است كه صفات و مصالح و آرزوها و اهداف مشتركى آنها را گرد هم آورده باشد.

لفظ دولت به مجموعه امكانات و ادارات عمومى اطلاق مى‌شود. دولت به اين معنى در مقابل سازمان، استان، بخش، فرماندارى و امثال آن ادارات ولايتى و محلى است. دولت داراى دو نوع اموال است: اموال عمومى و اموال خصوصى كه چيزى است غير از اموال افراد.

قدرت دولت به معنى يك نظام سياسى است كه تمام امور اجتماعى از قبيل درآمد و خدمات عمومى را در اختيار دولت قرار مى‌دهد.

دوتاDyade

دياد لفظ يونانى است به معنى دو و به زوجيت اصول تفسيركننده جهان هستى اطلاق مى‌شود. ديادى به معنى ثنائى است و به روابط منطقى قابل تصور بين دو شى‌ء اطلاق مى‌شود و در مقابل روابطى است كه بين سه يا چهار يا چند شى‌ء برقرار مى‌شود. رابطه‌اى كه بين بيش از دو شى‌ء برقرار شود ثلاثى يا رباعى يا ... ناميده مى‌شود.

ديكارتيت‌

فارسى/ حوزه دكارتى‌

فرانسه/Cartesianisme

انگليسى/Cartesianism

مقصود از حوزه دكارتى، فلسفه دكارت يا فلسفه شاگردان اوست كه عبارت‌اند از: بوسوئه، فنلون، مالبرانش، اسپينوزا، لايب نيتس و ديگران. حوزه دكارتى منسوب به دكارت است و به مفاهيم خاص فلسفه دكارت اطلاق مى‌شود. اين مفاهيم عبارت است از: كوژيتو، شك دستورى، تقابل كامل بين نفس و بدن و ... و نيز به كسى اطلاق مى‌گردد كه طالب وضوح و صراحت در مطالب باشد و در وصول به يقين مقيد به احكام عقل (اصالت عقل) باشد. (رجوع كنيد به كوجيتو، شك).

ديمقراطيه‌

فارسى/ حكومت عامّه‌

فرانسه/Democratie

انگليسى/Democracy

يونانى/Demokratia

لفظ دموكراسى لفظ يونانى مركب از دو كلمه است.

يكى كلمه دموس به معنى عوام مردم و ديگر كلمه كراتوس به معنى حكومت. پس دموكراسى به معنى حكومت عوام مردم است. در اين نظام سياسى، قدرت در دست تمام اتباع كشور است نه در دست يك نفر يا گروهى از افراد. اين نظام سياسى داراى سه ركن است:

اول- حكومت مردم‌