بيان اين مطلب ميرساند ترجمه‌هائى كه از يونانى بعمل آمده آن طور كه بايد و شايد فهمش آسان نبوده و وقتى نابغه بزرگى مانند بو على سينا در فهم مطالب در زحمت باشد از ديگران چه توقّع ميتوان داشت، بدين لحاظ حكماء و اطباء آن زمان چه در دوره مترجمين و چه پس از آنها احتياج به استفاده از كتب يونانى داشتند بديهى است اجبارا آن كتب مورد قبولشان بوده ولى كم كم پزشكان ايرانى توانستند اين كتب را كاملا بررسى نموده و آنچه كه با عقل و تجربه موافقت داشته قبول و نسبت بآن قسمت كه با عقل و تجربه (بفراخور معلومات آن زمان) منافات داشته و يا آنكه نقائصى در اين كتب مشاهده مينمودند با كمال احترام و تعظيم نسبت به پيشينيان ايراد گرفته و بديهى است غير از ايرانيان ديگران نيز ايرادات و اشكالاتى بر كتب و معلومات يونانيها گرفته‌اند.

اما در تاريخ طبّ اسلامى در حقيقت كسانى كه اوّل دفعه جرأت اين امر را پيدا نموده و با كمال شهامت در اين ميدان پيدا شدند ايرانيها بودند، مضافا باين كه از خود تآليف و تصانيف عظيمه و آثار گرانبهائى در طبّ بيادگار گذارده كه عموما مجموعه آثار قدما و دوران خودشان را بطور اتمّ و اكمل بيان داشته‌اند.

نمونه‌اى از اين شهامت يعنى ايراد و خرده‌گيرى حسابى بر كتب پيشينيان و نتيجه استقلال فكرى پزشكان ايرانى در اغلب كتب نوابغ ايرانى مانند رازى و اهوازى و شيخ الرّئيس بو على سينا و ديگران ديده ميشود و اينك من باب مثال اهوازى را شاهد اين امر قرار ميدهيم:

پزشك عاليشأن ايرانى على بن عباس مجوسى اهوازى ارجانى‌