نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 366
5. رباطها، كه از آنها ياد كرديم، آنها نيز اجسامى شبيه به عصب
مىباشند؛ پارهاى از آنها به اطلاق رباط ناميده مىشوند و پارهاى از آنها به
اختصاص به نام «عَقَب» ناميده مىشوند. آنچه از رباط (از استخوان) به سوى عضله كشيده
مىشود، تنها رباط گفته مىشود، و آنچه به سوى عضله كشيده نمىشود، ليكن در انتهاى
دو استخوان مفصل قرار گرفته و اتصال ايجاد مىكند يا بين اعضاى ديگر بدن ارتباط
برقرار مىكند و بين عضوى با عضو ديگر را استحكام مىبخشد، (با اين كه رباط است و)
بدان رباط اطلاق مىشود، گاه به نام «عَقَب» اختصاص مىيابد
[1]. هيچ يك از رباطهاى داراى حس نمىباشد تا از عوارض بسيار ناشى از
حركت (عضلهها) و اصطكاك (مفاصل) دچار آسيب نگردد،
[2] فايده رباطها از آنچه گذشت روشن گرديد.
6. شريانها (سرخ رگها)، رگهايى كه از قلب مىرويند، تو خالى و در
طول بدن امتداد مىيابند (تا به همه اعضا، روح حيوانى را رسانند)، بافتى عصبى
دارند (لذا نرم و انعطاف پذير مىباشند)، و از گوهرى رباطگونه نسج يافتهاند (تا
در برابر حركتهاى پيوسته و شديد استحكام كافى داشته باشند).
شريانها از دو حركت انبساطى و انقباضى برخوردارند كه بين آنها با
سكونهايى جدايى حاصل مىگردد. [3] آفرينش شريانها براى رساندن هوا به قلب و تخليه بخار دودى از آن، و
رساندن روح حيوانى به همه اعضاى بدن به فرمان خداوند مىباشد.
7. وريدها (سياه رگها)، شباهت به شريانها دارند. [4] با اين تفاوت كه از كبد مىرويند و
بدون ضربان مىباشند. آفرينش وريدها براى رساندن خون به همه اعضاى بدن مىباشند. [5]
[1] عَقَب، عصبى است كه از آن وترها ساخت مىگردند ... با گوشت
آميخته و از آن پاك مىگردد ... كمان را با اين رشته از رباط محكم مىكنند (گزيده
از لسان العرب، ماده عقب)، در تشريح، به برخى از رباطٌّهاى بدن مانند رباطٌّهاى
اطراف مهرهها و ... عقب اطلاق مىشود.
[2] علاوه بر حكمتى كه گفته شد به دليل عدم رويش رباطٌّها از مغز
و رويش آنها از استخوانها مىباشد.
[3] بين دو حركت متضاد (دم و بازدم) وجود سكون ضرورت دارد.
[4] مانند شريانها، بافتى عصبى، توخالى، و در طول بدن امتداد
دارند.
[5] غالباً اين چنين است ولى ماساريقا كه براى جذب غذا از معده و
رودهها به سوى كبد مىباشد، و بربخ كه براى تخليه آب از كبد به سوى كليه است، و
حالب نيز كه براى دفع ادرار به مثانه مىباشد، نوعى وريد محسوب مىشوند.
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 366