وزن مخصوص فوايدى برده و بدين جهت است كه با بصيرت و قدرشناسى در باره آن عالم محقق و كتاب او گويد: «و خواجه ابو ريحان اين همه [يعنى فلزات و جواهر] رصد كرده است و اندرين باب كتاب تصنيف كرده است چنانك پيش ازو متقدمان نكرده‌اند و هر كس كه خواهد كه نسبت ميان فلزات و جواهر اندر ثقل بداند آن كتاب را بر بايد خواند تا بحقيقت بداند.».

7- ارزش علمى قراضه طبيعيات‌

قصد ما در اين فصل انتقاد مطالب كتاب و كيفيّت پاسخ سؤالات و تحقيق صواب و خطا و صحت و سقم آنها نيست چون اين امر ما را خاصّه با وسعت و انبساطى كه علوم در اين عصر نسبت باعصار گذشته حاصل كرده از حدود كار اصلى دور ميكند و شروح و تفاصيلى خارج از گنجايش اين مقدمه و حواشى ايجاب مى‌نمايد بدين سبب در مواضعى كه نقص و خطاى بيانات آشكار است از بحث و انتقاد صرف نظر نموديم و در مواردى كه مطالعه موضوع اهميت دارد براى تتميم فايده بذكر بعض مآخذ قديم در حواشى اقتصار كرديم تا خوانندگان محترم در صورتى كه بخواهند خود بمقابله و مقايسه مطالب اين كتاب با آن مآخذ بپردازند [1].

[1] - هنگامى كه راقم اين سطور دور از مسكن مألوف بنوشتن اين مقدمه ناخوش و حواشى مشوّش اشتغال داشت قضا را جناب آقاى دكتر مهدى آذر استاد ارجمند دانشگاه از كرد و كار روزگار و پيش آمد نوائب با او در حجره غم انيس و در بنديخانه جليس شدند، براى تفريح خاطر متن قراضه طبيعيات را بمطالعه درآوردند و چند فقره يادداشت درباره بعض مطالب آن مرقوم فرمودند، نگارنده آنها را عينا با ذكر خير و سپاسگزارى در بخش حواشى و توضيحات ثبت كرده توفيق آن وجود ذى جود را در خدمت بابناء نوع ميخواهد،

.