گويد كه ايشان چنان بايستى كه چيزى ديگر بودندى‌ [1] از قسم پيشين، آنگه چنان بود كه گويد بايستى‌ [2] آتش نه آتش بودى و زحل نه زحل بودى، و اين قسم خود نبودى.

و امّا قسم سوم‌ [3] آن بود [4] كه بدى و شرّ اندر وى غالب بود.

بايد كه ما اندر حال اين سه قسم بنگريم كه اگر هست بودن ببايد [5]، از كدام بايد؟

(42) پيدا كردن حال‌ [6] اجسام كه چون پيوندند [7] چگونه شايد [8] بوند؟

جسم چون موجود بود يا جسمى بود كه يك گونه و يك طبع دارد، و اين را بسيط خوانند، يا جسمى بود نه‌ [9] بيك طبع و ليكن‌ [10] مركّب از جسمها يا طبعهاى‌ [11] بسيار، تا از تركيب ايشان فايده‌اى‌ [12] آيد كه اندر بسايط نبود، چنانكه حبر [1] [13] كه اندر [14] تركيب وى‌

[1] بكسر اول، سياهى دوات (منتهى الارب).

[1] طم: نبودندى.

[2] مل:+ كه.

[3] مج: سؤم؛ مك 1، تم، طم، مل: سيوم؛ مك 2: سيم.

[4] مك 2:- آن بود.

[5] مج، مك 2: بيابد؛ مل، عس: نبايد.

[6] مل:+ آن.

[7] طم: ببوند.

[8] مك 2، طم، مل:+ كه.

الهيات دانشنامه علائى متن 119 (42) پيدا كردن حال اجسام كه چون پيوندند چگونه شايد بوند؟ ..... ص : 119

[9] طم:- نه.

[10] مج، مك 1، چخ: و لكن.

[11] طم:

طبيعتهاى.

[12] چخ: فائده‌اى.

[13] مج، مك 1، چيز؛ س: جبر؛ عس:

خير؛ چه: جزء.

[14] طم: كه از.