الامور المتغيرة التي هى فى الأكثر على حكم ما، فيكون أكثرية، و تكون‌ [1] عللا لوجود النتيجة، فتكون‌ [2] مناسبة [3]

فصل: فى الحمل الذاتى‌ [4]

الحمل الذاتى، يقال على وجهين: فانه اما أن يكون المحمول، مأخوذا فى حد الموضوع، مثل الحيوان فى حد الانسان؛ و اما أن يكون المحمول‌ [5]، مأخوذا فى‌ [6] حده الموضوع‌ [7]، أو جنسه، مثل الفطوسة [8] التي يؤخذ فى حدها الانف، و المثلث الذي يؤخذ [9] فى حده السطح‌ [10] و انما كان هذا ذاتيا، لانه خاص بشي‌ء [11] من موضوع للصناعة [12] التي الشي‌ء فى جملته‌ [13]، فهو يتبع‌

[1] - ق: و ان تكون‌

[2] - ق: و ان تكون؛؛ ط: و يكون‌

[3] - ق: مناسبة لها

[4] - ب، هج: فى الحمل الذاتى؛ ق: فصل فى الحمل الذاتى‌

[5] - ها «المحمول» ندارد

[6] - هج «حد الموضوع ... فى» ندارد

[7] - رم «مثل الحيوان ... حده الموضوع» ندارد

[8] - رم: العطوسة

[9] - از هج بر مى‌آيد كه در اينجا ها بايد «يوجد» باشد ولى درست نيست بگواهى «ماخوذا» و نسخه‌ها، گر چه برخى از نسخه‌هاى ديگر بى‌نقطه است‌

[10] . 2 ق افزوده دارد «او موضوع معروضه كمفرق البصر الذي يؤخذ (ق 1: يؤخذه) فى حده الجسم و الجسم موضوع الابيض الذي هو معروض لذلك العارض»

[11] - د، رم: لشي‌ء:

[12] - ب، د، ها: للصناعة؛ ط؛ هج، رم الصناعة

[13] - ق: للصناعة او لشي‌ء فى موضوع الصناعة التي الشي‌ء من جملتها