نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد جلد : 1 صفحه : 828
كتاب «خزانةالادب و غاية الأرب» تقى الدين ابو
بكر معروف به ابن حجّة حموى، متوفّى به سال 837 هجرى استفاده كرده است. كتاب شيخ
احمد حملاوى، از لحاظ داشتن تمرينات به شيوه كتب معاصر، درخور اهميّت است و
مىتوان گفت كه كتاب «زهرالربيع» حملاوى از جهت مزبور، پس
از دوران طولانى جمود و انحطاط علوم بلاغى و مسائل نقدى، شايان توجّه است و روى
همين اصل هم مىباشد كه كتاب مزبور در برخى از مؤسّسات آموزشى جديد تدريس مىشود 6.
استاد على عبد الرزّاق كتاب «امالىفى علم البيان و تاريخه» را نوشت و در بخش نخستين كتاب به تاريخ علم
بيان اشاره كرده و تطوّر علم بيان را از آغاز پيدايش تا دوران جمود و انحطاط علم
بيان، بررسى كرده است.
وى بخش دوم كتابش را به موضوعات علم بيان يعنى: تشبيه- مجاز- استعاره
و كنايه اختصاص داده و آراء گوناگون را در زمينه مباحث مزبور، ذكر كرده، ليكن همان
شيوه سكّاكى و خطيب قزوينى را، دنبال كرده كه اگر از پيشينيان تبعيّت نمىكرد،
مىتوان گفت كه تأليف وى، تازگى داشت؛ زيرا او داراى ذوق لطيف و دانش كافى بوده و
نظرات باارزشى نيز در مباحث علم بيان ابراز كرده كه بعدها استاد احمد مصطفى
المراغى در تأليف خود و دكتر بدوى طبانة در كتاب «البيانالعربى» استفاده كردهاند 7.
استاد احمد هاشمى نيز كتاب «جواهرالبلاغة» را به همان شيوه خطيب قزوينى نوشته و تنها در مواردى با
خطيب قزوينى اختلاف نظر دارد. نويسنده كتاب «جواهرالبلاغة» در آخر كتاب خود از «سرقات» بحث
كرده 8و
رويهم رفته مىتوان گفت كه در كتاب مزبور، تمرينات سودمندى به شيوه كتابهاى جديد
عربى وجود دارد كه مورد استفاده طالبان علوم بلاغى قرار مىگيرد و روى همين اصل،
كتاب مزبور از كتب درسى آموزشگاهها و مدارس متوسّطه مىباشد بطورى كه كتاب «جواهرالبلاغة» تاكنون بيش از سيزده بار
به چاپ رسيده است.
استاد احمد مصطفى المراغى نيز كتاب «علومالبلاغة» را به همان شيوه «تلخيصالمفتاح» و كتاب «الايضاح» خطيب
قزوينى با اختلافات اندكى در مباحث علم معانى، تأليف كرد و در كتاب خود از طريقه
عبد القاهر جرجانى و شيوه
نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد جلد : 1 صفحه : 828