responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد    جلد : 1  صفحه : 724

يكديگر بياورد كه البته در باب قرآن، نياز به قصد و اراده خاصّى ندارد و تنها در مورد انسانها، چون نقص و عيب در نهاد آنان وجود دارد، نياز به تهذيب هم بالضرورة خواهد بود.

يك قسم ديگر از تهذيب، آنست كه نويسنده از مرتبه نازل به مرتبه بالا عروج كند و در نوشته خود رعايت سلسله مراتب را بنمايد به جورى كه از مرتبه دانى به مرحله عالى برسد. مانند آيه‌ «... فَكَفَّارَتُهُ‌ «*» إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكِينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ ...».

89/ مائده (5)

كه اگر به نظم آيه، خوب توجّه كنيم، درمى‌يابيم كه چگونه بلاغت، در آن رعايت شده و از مرتبه دانى به عالى عروج كرده است.

17- «حسن بيان» از صنايعى است كه بنا به گفته ابن ابى الإصبع در آيه مورد بحث، وجود دارد؛ زيرا شنونده در فهم معناى آيه، نياز به تأمّل فراوان ندارد و معناى آيه، بخوبى برايش روشن مى‌شود و از معناى آيه چيزى برايش دشوار نيست و توليد اشكال نمى‌كند.

ابن ابى الإصبع در باب «حسن البيان» گفته است‌ 76:

حقيقت «حسن بيان» آنست كه معنى و مفهوم چيزى در بهترين عبارات و نيكوترين شكل ممكن و نزديك‌ترين و ساده‌ترين شيوه، به شنونده برسد و در واقع اين شيوه، عين بلاغت است؛ زيرا گاه ممكن است، معنى و مفهوم به طريق ايجاز بيان شود و زمانى ممكن است، به طريق اطناب باز گفته شود، كه اين خود مسأله‌اى است كه بستگى به مقتضيات دارد.

و تفاوت ميان «حسن بيان» و «ايضاح» بنابر آنچه ابن ابى الإصبع گفته‌ 77، چنين است: «ايضاح» وقتى است كه كلام و مطلب، مشكل است و دشوار و نياز به توضيح دارد ولى «حسن بيان» چنين نيست و تفاوت ديگر اينكه در «حسن بيان»


(*) يعنى: ... كفاره آن، غذا دادن ده مستمند است، از غذاى معمول كه به كسان خود مى‌خورانيد يا پوشاندن آنها، يا آزادكردن بنده‌اى ...

نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد    جلد : 1  صفحه : 724
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست