بحثى در كتاب نقد النثر «*»

در سال 1932 ميلادى، دكتر طه حسين و استاد عبد الحميد العبادى، كتابى تحت عنوان «نقد النثر» لابى الفرج قدامة بن جعفر الكاتب البغدادى، انتشار دادند كه مورد توجه فراوان واقع شد و علاوه بر اين‌كه علما و دانشمندان به عين عنايت به آن نگريستند وزارت معارف مصر نيز كتاب مزبور را جزء كتب درسى قرار داد و در مدارس مصر، تدريس شد. شايد دليل توجه به آن، انتساب كتاب، به قدامة بن جعفر باشد كه مى‌خواستند همان‌طورى كه از كتاب نقد الشعر وى استفاده مى‌شود، از كتاب نقد النثر نيز بهره‌بردارى شود و شايد هم از اين جهت كه دو دانشمند بزرگ يعنى: دكتر طه حسين و استاد عبد الحميد العبادى، كتاب را چاپ كرده و بر آن مقدمه و تعليق نوشته بودند، كتاب مورد توجه قرار گرفته است.

براى نخستين‌بار، دكتر طه حسين در مقدمه‌اى كه به زبان فرانسه بر اين كتاب نوشت و استاد عبد الحميد العبادى هم آن مقدمه را به زبان عربى درسى و يك صفحه ترجمه كرد، دكتر طه حسين كتاب را منسوب به قدامه دانست و در واقع ايجاد شبهه كرد و عبارت «... و هى تنسب الى قدامة بن جعفر ...» را در صفحه 19 مقدمه كتاب نقد النثر نوشت‌ 1 و به ظن قوى كتاب را از آن نويسنده شيعى مذهب كه كتابهايى نيز در فقه و علوم دينى نوشته است، دانست‌ 2.

(*) برخى از مطالب اين مقاله در ششمين كنگره تحقيقات ايرانى، شهريورماه 1354 در تبريز، بوسيله نويسنده قراءت شده است.