عيار الشعر ابن طباطبا و تأثير آن در كتب بلاغى‌ «*»

بحث من درباره كتاب عيار الشعر ابن طباطبا و تأثير آن در كتب بلاغى است.

ياقوت حموى متوفى به سال 626 ه. در كتاب معجم الادبا نام ابن طباطبا را محمد و به هشت واسطه نسب او را به حضرت على بن ابى طالب مى‌رساند و چون جد ابن طباطبا ابراهيم طباطبا بوده است، او به اين اسم معروف شده است. ياقوت زادگاه ابن طباطبا را اصفهان و سال فوتش را 322 ه. در همان شهر مى‌داند 1 در صورتى كه مرزبانى متوفى به سال 384 ه. ابن طباطبا را ذاتا اهل اصفهان نمى‌داند و مى‌گويد:

«و كان ينزل اصبهان» 2.

قفطى متوفى به سال 646 ه. ابن طباطبا را يكى از بزرگان ادب مى‌داند و كتابهايى در شعر و ادب به او نسبت مى‌دهد و برخلاف ديگر دانشمندان كه مولد ابن طباطبا را اصفهان مى‌دانند او نيز همچون مرزبانى معتقد است كه وى اصولا اهل اصفهان نبوده و به اصفهان وارد شده است و نيز برخلاف ديگران كه سال فوت او را 322 ه. نوشته‌اند قفطى مى‌گويد: «و عاش بعد الثلاث مائه بكثير» 3.

صلاح الدين صفدى، مورخ و اديب قرن هشتم هجرى (764- 696 ه.) در جزء دوم كتاب الوافى بالوفيات پس از آنكه همان مطالب ياقوت را در معجم الادباء

(*) برخى از مطالب اين مقاله در «سومين كنگره تحقيقات ايرانى»، تهران 11 تا 16 شهريورماه 1351 در شعبه «تحقيقات ادبى دوره اسلامى» قراءت شده است.