وسختگيرترين عقاب كنندگانى در مقام عقاب و انتقام...

شايسته است كه دعا كننده در حالتى ميان نااميدى و اميد يا به تعبير بهتر، ميان بيم و آرزو باشد، «او را از سرميل و ترس مى‌خوانند» از روى بيم و آرزو، اين است كه در آغاز دعاى افتتاح مى‌بينيم كه امام، نيايش كنندگان را در حالتى ميان ميل و ترس قرار مى‌دهد، «و يقين كردم كه تو ارحم الراحمين هستى در جايگاه گذشت و بخشايش»، اگر شايسته گذشت و رحمت باشيم رحمت بيش از گنجايش ما بر ما نازل مى‌شود، مثلًا وقتى باران همچون يكى از مظاهر رحمت خدا پى درپى مى‌بارد از فراوانى چنان است كه ظرفها را پر از آب مى‌كند و ما نمى‌توانيم همه باران را كه به مقدارى عظيم فرو مى‌بارد بگيريم و جمع كنيم؛ يا وقتى خداوند درهاى روزى را به روى انسان گشود او را در آن غرق مى‌كند آنسان كه انسان نداند با آنهمه نعمت و روزى چه كند، اين وقتى است كه انسان مستحقّ رحمت باشد.

امّا اگر انسان مستحقّ عذاب باشد، عذاب با شدّت و به شكلى كه تصوّرش را نمى‌كند بر او فرو مى‌آيد، پس بنابراين انسان ميان دو چيز است: يا رحمتى واسع و گسترده كه آن را از خدا مى‌خواهيم، يا عذابى شديد كه از آن به خدا پناه مى‌بريم:

«و يقين كردم كه فقط تو» و نه هيچكس جز تو اى خداوند، «ارحم الراحمين هستى در جايگاه عفو و رحمت»، پس اگر گناهكار باشيم و خدا را بخوانيم و دستس زارى و مسكنت به سوى او دراز كنيم تا گناه ما را ببخشايد، خدا نه فقط از گناه مى‌گذرد بلكه رحمت خود را نيز نصيب ما مى‌كند، و اين از اسماء خداى سبحان است.

انسان گناهكار از خدا مى‌طلبد كه از گناهان او همچون: ترك نماز، آزار رسانيدن به مردم وپايمال كردن حقوق آنان، تهمت و غيبت، گمراه كردن ديگران و... بگذرد واو را ببخشايد، پس خدا اگر بخواهد از گناهان او مى‌گذرد و بر اين غفران، نعمت را نيز مى‌افزايد چنانكه به او ايمان و تقوى عطا مى‌كند و او را مورد رحمت خود قرار مى‌دهد، «و سختگيرترين عقاب كنندگانى در مقام عقاب‌