حضرت على عليه السلام در يكى از خطبه‌هايشان اين‌گونه مى‌فرمايند:

«اين‌هايى كه پشت يك جنازه مى‌روند، خيال مى‌كنند كه بله، اين‌ها سفرى كرده‌اند و به زودى باز خواهند گشت.» [1] اين‌گونه نيست؛ رفتند و ديگر برنمى‌گردند!.

قيد «الىَ أَهْلِهِمْ» در آيه‌ى‌ «وَ لا إِلىَ أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ» باعث مى‌شود كه اين آيه با آيه‌هاى ديگر قرآن سازگار باشد. اين‌ها به سمت اهل و عيال خود برنمى‌گردند؛ نه اين‌كه ديگر هيچ بازگشتى نخواهند داشت.

صوُر چيست؟

در آيه ى 51 مى‌خوانيم:

«وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ»

(بار ديگر) در «صور» دميده مى‌شود؛ ناگهان آن‌ها از قبرها، شتابان به سوى پروردگارشان مى‌روند.

«صوُر» در لغت يعنى: بوق، يا شيپورى كه، پيچش و انحنا دارد؛ يعنى قسمتى از آن در برابر قسمت ديگرش قرار مى‌گيرد و در يك خطّ مستقيم نيست؛ چيزى شبيه «شاخ» كه درون آن خالى باشد و در آن دميده شود.

حال اين «صور» ى كه در روز قيامت در آن دميده مى‌شود، كجا و به چه اندازه است و چگونه در آن دميده مى‌شود، در اين آيات ذكر نشده است؛ چون، اين‌ها، مورد توجّه نيست. مُهِم نيست بفهميم كه «صوُر» بزرگ است يا كوچك؛ چند متر طول دارد و يا چه صدايى را توليد مى‌كند. مهم اصل واقعه‌