بتواند در آن قرار گيرد؛ آب به گونه‌اى باشد كه كشتى بر روى آن شناور بماند؛ جاذبه‌ى زمين به گونه‌اى باشد كه بتواند كشتى را به سوى خود جذب كند؛ باد و حركت آن به گونه‌اى باشد كه به وسيله‌ى آن بتوان كشتى را به حركت درآورد و اكنون نيز مواد نفتى و نيز قانون گازها و حركت چرخ دنده‌ها به گونه‌اى باشد كه كشتى را به جنبش در آورد و هزاران سنّت ديگر- كه دست به دست هم مى‌دهند تا انسان سوار كشتى شود و دريا را بپيمايد- همه و همه نورهايى از رحمت خداوند- سبحانه وتعالى- هستند.

2- علاوه بر سنّت‌هايى كه در احتمال اوّل گفتيم، به مقصد رسيدن كشتى- با وجود خطرات گوناگونى همچون طوفان‌ها و موج‌هاى سهمگين كه كشتى در آن‌ها غوطه‌ور است- فقط و فقط نشانه‌ى رحمت الهى است. اگر يك كشتى به جايى رسيد، بايد خيلى خدا را شكر كرد. اين خود رحمت مخصوصى است كه به آن رحمت‌هاى عمومى اضافه شده است.

در تفسير «بِسْمِ اللَّه الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» گفته‌اند:

«الرّحمن» رحمت شمولى و فراگير نسبت به همه‌ى مخلوقات و «الرّحيم» رحمت خاص خداوند است كه فقط عدّه‌ى مخصوصى از آن بهره‌مند مى‌شوند. البته اين فقط احتمال است و من تاكنون در تفسير با آن برخورد نكرده‌ام؛ ولى شايد بتوان گفت كه‌ «إِلَّا رَحْمَةً مِنَّا» همان رحمت خاص باشد.

گاهى اتّفاق مى‌افتد كه شخصى از يك حادثه‌ى بزرگ جان سالم به در مى‌برد؛ يا از تصادفى نجات مى‌يابد. در اين گونه موارد به يكديگر مى‌گوييم:

«خدا به او رحم كرد. نزديك بود تصادف كند؛ نزديك بود بيفتد؛ خدا به او رحم كرد.» اين شايد يك رحمت خصوصى باشد.

رحمت الهى توأم با امتحان اوست‌

آيا اين رحمت الهى نشان مى‌دهد كه ما از بندگان نخبه و برگزيده ى‌