رعيّتى را تغيير دهيد. اللَّه را صدرنشين كنيد و «مِنْ دون اللَّه» را كنار بگذاريد.

اطاعتِ يك فرد، عبادتِ اوست‌

ما واقعاً حقيقت توحيد را بايد از اهل‌بيت عليهم السلام ياد بگيريم. توحيد را از حضرت صادق و حضرت باقر عليهما السلام فرا بگيريم. توحيد اين نيست كه آدم خيال كند كه ما به محض اين كه بگوييم: «ما خدا را مى‌پرستيم»، موحّد شده‌ايم. يا اگر بتى در خانه‌مان نباشد، مشرك نيستيم. شرك و توحيد درجات و مراتب بسيار دارد، امام باقر عليه السلام مى‌فرمايد:

مَن أصغى الى‌ ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ فَانْ كانَ النّاطقُ يؤدى‌ عَنِ اللَّهِ عزوجل فَقَدْ عَبْدَ اللَّهَ، وَ انْ كانَ الناطِقُ يؤدى‌ عَنِ الشَّيطانِ، فَقَدْ عَبَد الشَّيْطانَ‌ [1].

هر كس به سخنورى گوش كند، او را عبادت كرده است: اگر او از سوى خدا سخن بگويد، خدا را عبادت كرده و اگر او از سوى شيطان سخن بگويد، شيطان را عبادت كرده است.

امام جعفر صادق عليه السلام در باره‌ى آيه‌ى‌ «اتَّخَذُوا احْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ ارْباباً مِنْ دوُنِ‌اللَّهِ» [2] (علماى يهودى و نصرانى را خدايانى بى‌اجازه‌ى خداوند قرار داده بودند) مى‌فرمايد:

(أما واللّه ما دعوهم الى عبادة أنفسهم، و لو دعوهم ما أجابوهم، ولكن أحلوا لهم حراماً وحرموا عليهم حلالًا فعبدوهم من حيث لايشعرون) [3].

قسم به خدا! آن‌ها قوم خود را براى پرستش خود دعوت نكردند. اگر هم از آن‌ها مى‌خواستند، آن‌ها انجام نمى‌دادند؛ ولى آن‌ها حلالى را براى آن‌ها حرام و حرامى را حلال كردند و آن‌ها هم اطاعت كردند و ناخودآگاه آن‌ها را عبادت كردند.

عبادت به اين معنا نيست كه انسان براى ديگرى سجود كند. اطاعتِ يك فرد، عبادتِ اوست و اطاعتِ من دون‌اللَّه شرك است.