امر به طور مستمر ادامه دارد. زيرا جزء فطرت و طبيعت انسان است. شبهات نيز همين حال را دارند. كتابى را مى‌خوانى و پس از خواندن آن را به سويى مى‌افكنى و ديگر از آن ياد نمى‌كنى. سخن كسى را مى‌شنوى و پى كار خود مى‌روى به مرور ايام آنچه در آن كتاب خوانده‌اى و آنچه از آن گوينده شنيده‌اى فراموش مى‌شود، زيرا جهل و غفلت جايگزين در طبيعت انسان است.

بنا بر اين انسان نيازمند نيشترى است كه به وسيله آن پيوسته سلولهاى فاسد سرطانى كه در قلبش رو به افزايش دارد بر كند و بيرون ريزد. اين نيشتر همان انديشه در آغاز و انجام خويشتن است.

شرح آيات

وعده خداى رحمان‌

[60] إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا يُظْلَمُونَ شَيْئاً «مگر آن كس كه توبه كرد و ايمان آورد و كارهاى شايسته كرد اينان به بهشت داخل مى‌شوند و هيچ مورد ستم قرار نمى‌گيرند.» قرآن در اين باب سه مرحله را كه جامعه بايد طى كند، بيان مى‌دارد.

/ 75 مرحله پيشوايان كه همان پيامبرانند. مرحله انحراف كه پس از آنها قرار دارد و در قرآن از آن به اين عبارت تعبير شده كه «پس از آنها جانشينانى آمدند كه نماز را ضايع گذاشتند». از درون اين نسل طايفه‌اى زاده مى‌شوند كه آنان را مرحله سوم مى‌ناميم. اين كسان جنبه منفى اسلاف فاسد را ترك مى‌گويند و توبه مى‌كنند و خود را به صلاح مى‌آورند. خداى تعالى براى انسان بهشتهايى با آن توصيفات معين كرده است.

[61] جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمنُ عِبادَهُ بِالْغَيْبِ‌ بهشتهاى جاويد كه خداى رحمان در غيب به بندگان خويش وعده كرده است.

بهشتها به چشم ديده نمى‌شوند بلكه در عالم غيب‌اند. پيش از اين گفتيم كه طالب علمى كه در نظر خود سالن امتحان را مجسم مى‌كند و بازرگانى كه روز