همچنين اديان الهى آمدند تا اين مشكلات را حل كنند. فرعون بنى
اسراييل را به بردگى گرفت به اين عنوان كه آنها نژادى مخالف نژاد او هستند. قرآن
در حل اين مشكل گفت كه بنى اسراييل بايد آزاد شوند هر چند اين موانع را ابعاد
مختلف باشد. چون بعد اجتماعى بعد سياسى، بعد فرهنگى و ابعاد ديگر. ولى آيات سوره
طه بيشتر پرتو خود را بر دو بعد روانى و فرهنگى تابانده است.
شرح آيات
[43] اذْهَبا إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى
به سوى فرعون رويد كه او طغيان كرده است.» انسان، از آن رو طغيان مىكند كه احساس
بىنيازى مىكند و ديگران را محتاج به خود مىبيند. اما اگر احساس نيازمندى كند از
طغيانش كاسته مىشود.
طغيان بدان سبب عارض شخص مىشود كه احساس مىكند كه همه هدفهايش در
زندگى تحقق يافته و/ 170 سركشيهايش به غايت رسيده ولى كسى كه احساس مىكند كه
اهدافش تحقق نيافته در برابر راهها و وسايلى كه سبب تحقق اهدافش مىشود، مجبور است
كه سر فرود آورد.
[44] فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ
يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى با او به نرمى سخن گوييد شايد پند
گيرد يا بترسد.» چگونه ممكن است زبان نرم علاج سركشى باشد. سركشى حالت استكبار و
غرور است. چاره غرور گاه به عنف صورت نمىپذيرد. بايد در اعماق نفوذ كرد.
پس آن كه مردم را دعوت مىكند، بايد بداند كه هدفش فرو كوفتن و نابود
كردن متكبر نيست، هدفش ارشاد اوست. و نيز نبايد طغيان را به طغيان پاسخ گويد بلكه
پاسخ طغيان سعه صدر و نرمخويى است.
ن نرم براى سركشان و طاغيان درس عملى است. تا بداند كه طغيان او