دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ‌ خدا را از روى اخلاص عقيدت بخوانند.» يعنى اين دعا و تضرعشان با آنچه پيش از ايشان بود فرق دارد. پيش از اين هم خدا را مى‌خواندند/ 359 و هم آنهايى را كه براى او شريك مى‌پنداشتند يعنى در دلشان دو قبله بود؛ قبله‌اى كه به سوى خدا بود و قبله‌اى كه روى در شريكان برساخته حق بود ولى اكنون جز خدا به هيچ چيز ديگر نمى‌پردازند و دلهايشان از لوث شرك پاك شده است.

لَئِنْ أَنْجَيْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ‌ كه اگر ما را از اين خطر برهانى از سپاسگزاران خواهيم بود.» معنى اين سپاسگزارى چيست؟ آيا همان تكرار عبارت سپاسگزارى است يا مفهوم فراترى دارد؟ مسلم است كه سپاسگزارى در اين مورد به مفهوم فراتر از سپاسگزارى معمولى است.

كفران بعد از شكر

[23] و بدين گونه در آيات خدا مكر كردند و به يكديگر ستم روا داشتند.

همانند قوم لوط كه اسراف ورزيدند و در زمين فساد كردند يا همانند فرعون و قوم او كه اقوام ديگر را در زير فرمان خود آوردند و بر آنان ظلم كردند و نيز همانند قوم عاد و ثمود.

فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما بَغْيُكُمْ عَلى‌ أَنْفُسِكُمْ‌ چون خدا آنها را برهاند، بينى كه در زمين به ناحق سركشى كنند اى مردم! اين سركشى به زيان خودتان است.» يعنى اين ظلم و اين سوء استفاده از نعمت خدا آرى، اين عاقبت به زيان شما خواهد بود.

مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا ثُمَّ إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ تمتعى است در اين زندگى دنيوى، آن گاه همه به نزد ما باز مى‌گرديد تا از