حركت سايه آنها از سمت راست به سمت چپ منتقل مى‌شود! و همه اين آفريدگان خاضعانه به خدا سجده مى‌كنند، و حتى هر چه در آسمان و در زمين است، از زندگان و فرشتگان سجده مى‌كنند بى‌آن كه از خود استكبار نشان دهند، و آنان از پروردگار خويش بيمناكند كه مبادا عذاب او بر سر ايشان فروريزد و به همين جهت از همه فرمانهاى خدا اطاعت مى‌كنند.

اما مردمان چنانند كه بعضى از ايشان شركايى براى خدا برمى‌گزينند، در صورتى كه او به ايشان فرمان داده است/ 65 كه دو خدا نپرستيد، زيرا كه خدايى جز اللَّه يعنى خداى يگانه وجود ندارد كه بايد از او بيمناك باشند، و اين كه هر چه در آسمانها و زمين است از آن خدا است، و او را حاكميت مطلق و واجب است، پس چرا از جزا بيمناك مى‌شوند و او را مى‌پرستند؟! در صورتى كه نعمتها همه از او است، پس چون نيازمند نعمت شوند به او پناه مى‌برند و خواستار رفع نياز خود مى‌شوند، ولى چون سختى و زيان از ايشان دور شد به پذيرفتن شريك براى خدا مى‌پردازند، و نسبت به خيرى كه از جانب خدا به ايشان مى‌رسد كفران نشان مى‌دهند، پس آنان را به تنعم از نعمت واگذار تا فردا بيايد و از سرنوشت حتمى خويش آگاه شوند.

شرح آيات

حاكميت الهى‌

[45] خدا حاكم است، و دين واجب از آن او است، اما كسانى كه براى خود به عنوان قانون نظامهاى باطلى را طرح‌ريزى مى‌كنند، و با نيروى خيال به بدعتگذارى آن مى‌پردازند تا به هدفهاى بد و زشت خويش كه براى آنها نقشه كشى كرده‌اند برسند، هرگز از عذاب خدا در امان نيستند.

أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ‌- آيا كسانى كه با مكر و حيله خويش به كارهاى بد و زشت و گناه مى‌پردازند، از اين در امانند.» يعنى به مكرى پرداخته‌اند تا به وسيله آن به بدكارى و گناه مشغول شوند، و