تنها قادر به طرحريزى نقشه سالمى براى نفس خود نيست، بلكه اگر
ديگران براى او طرحريزى كنند قادر به عمل كردن آن نخواهد بود- و در صورتى كه مشرك
چنين است- مشاهده مىكنيم كه شخص يكتاپرست نه فقط نسبت به شخص خويش جانب عدالت را
مراعات مىكند، بلكه ديگران را نيز به دادگرى مىخواند.
و اين دو مثل را مىتوان بر نادان و دانا نيز تطبيق كرد، بدان سبب كه
سياق از علم نيز سخن مىگويد.
[77] و علم و قدرت نزد خدا، و علم كليد قدرت است.
وَ لِلَّهِ غَيْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ-
غيب و پنهان آسمانها و زمين از آن خدا است.» و در اختيار علم او قرار دارد كه بر
همه چيز محيط است.
وَ ما أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ-
و فرمان دادن به ساعت (و بر پا شدن قيامت و بر پا شدن آن) همچون چشم بر هم زدنى يا
كمتر از آن طول مىكشد.» إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ
قَدِيرٌ- و خدا بر هر چيز قادر و توانا است.»/ 102 هر كس كه خواستار علم و
قدرت باشد، بايد به خدا ايمان آورد و بر او توكل كند.
[78] آيا علم ذاتى ما افراد بشر است؟ كه در اين صورت بايد از آغاز
به دنيا آمدن عالم بوده باشيم.
هرگز چنين نيست. در آن هنگام كه خدا ما را از زهدان مادرمان بيرون
آورد، هيچ چيز نمىدانستيم، و سپس پروردگار وسايل ظاهرى و باطنى را براى دست يافتن
ما به علم و دانش فراهم آورد، پس به ما چشم و گوش بخشيد، به همان گونه كه به ما
قلب عطا كرد.
وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا
تَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ-
و خدا شما را از شكمهاى مادرانتان بيرون آورد در حالى كه چيزى نمىدانستيد و براى
شما گوش و چشم آفريد.»