التمهید فی علوم القرآن - المعرفت، الشیخ محمد هادی

نام کتاب : التمهید فی علوم القرآن نویسنده : المعرفت، الشیخ محمد هادی جلد : 3 صفحه : 328

و قال البیضاوی: الختم الکتم، سمی به الاستیثاق من الشی‌ء بضرب الخاتم علیه، لانه کتم له و البلوغ آخره، نظرا إلی أنّه آخر فعل یفعل فی احرازه.
و الغشاوة فعالة من غشاه إذا غطاه، بنیت لما یشتمل علی الشی‌ء، کالعصابة و العمامة.
قال: و لا ختم و لا تغشیة علی الحقیقة، و انما المراد بهما: أن یحدث فی نفوسهم هیئة تمرّنهم علی استحباب الکفر و المعاصی و استقباح الایمان و الطاعات، بسبب غیهم و انهماکهم فی التقلید، و اعراضهم عن النظر الصحیح، فتجعل قلوبهم بحیث لا ینفذ فیها الحق، و اسماعهم تعاف استماعه، فتصیر کأنّها مستوثق منها بالختم. و ابصارهم لا تجتلی الآیات المنصوبة لهم فی الانفس و الآفاق، کما تجتلیها أعین المستبصرین، فتصیر کأنّها غطّی علیها و حیل بینها و بین الابصار. و سماه- علی الاستعارة- ختما و تغشیة. أو مثّل قلوبهم و مشاعرهم المئوفة بها، بأشیاء ضرب حجاب بینها و بین الاستنفاع بها، ختما و تغطیة.
قال: و قد عبر عن إحداث هذه الهیأة بالطبع فی قوله تعالی: أُولئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلی قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ [1]. و بالاغفال فی قوله تعالی:
وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا [2]. و بالاقساء فی قوله تعالی: وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِیَةً [3].
و قال- فی وجه نسبة ذلک إلی اللّه-: و هی من حیث أنّ الممکنات بأسرها مستندة إلی اللّه تعالی، واقعة بقدرته، اسندت إلیه. و من حیث أنها مسبّبة مما اقترفوه- بدلیل قوله تعالی: بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَیْها بِکُفْرِهِمْ [4]. و قوله تعالی:
ذلِکَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا فَطُبِعَ عَلی قُلُوبِهِمْ [5]- وردت ناعیة علیهم شناعة صفتهم و وخامة عاقبتهم [6].

(1) النحل: 108.
(2) الکهف: 28.
(3) المائدة: 13.
(4) النساء: 155.
(5) المنافقون: 3.
(6) أنوار التنزیل و أسرار التأویل للامام البیضاوی: ج 1 ص 70- 72.

نام کتاب : التمهید فی علوم القرآن نویسنده : المعرفت، الشیخ محمد هادی جلد : 3 صفحه : 328

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست