در درود بر پیروان پیامبران

عنوان دعا چنین است: و کان من دعائه علیه‌السلام فی الصلوه علی اتباع الرسل و مصدقیهم، از دعاهای امام (ع) در درود بر پیروان پیامبران و ایمان‌آورندگان به ایشان می‌باشد.
محتوای دعا
پیش از این توضیح دادیم که عناوین ادعیه صحیفه سجادیه، از محتوای دعاها گرفته شده است. و موضوعی از دعا به عنوان شاخص گرفته شده و عنوان دعا قرار داده شده است. مثلا عنوان دعاء چهارم، درود بر پیروان پیامبران می‌باشد. گر چه مطالب متنوع دیگری نیز در این دعا وجود دارد، ولی علت انتخاب این عنوان شاید به این دلیل باشد زیرا دعا با این مطلع آغاز می‌شود: اللهم و اتباع الرسل و مصدقوهم...، بار خدایا و پیروان پیامبران و ایمان‌آورندگان به ایشان از اهل زمین که از روی غیب و پنهانی ایمان آوردند.
امام (ع) جریان بعثت انبیاء را از آدم تا حضرت محمد (ص) بیان فرموده و برای پیروان و رهروان راه آنان درخواست آمرزش و خشنودی می‌کند. و سپس اصحاب رسول خدا (ص) را اینگونه معرفی می‌کند:
1- اصحاب محمد خاصه الذین احسنوا الصحابه، اصحاب و یاران مخصوص محمد (ص)، آنان که همراه بودن (با آن حضرت) را نیکو به پایان بردند. امام (ع) با قید «احسنوا الصحابه» آن یاران و اصحابی را ذکر می‌کند که حقیقتا از رسول‌الله (ص) پیروی کردند.
2- و الذین ابلوا البلاء الحسن فی نصره، و آنان که برای یاری او در جنگ، شجاعت و دلاوری برجسته‌ای از خود نشان دادند.
3- و کانفوه، و او را یاری کردند.
4- و اسرعوا الی وفادته، و به ایمان آوردن به او شتافتند.
5- و سابقوا الی دعوته، و در پذیرفتن دعوتش (به دین اسلام) از دیگران سبقت گرفتند.
6- و استجابوا له حیث اسمعهم حجه رسالاته، و دعوت او را آن هنگام که برهان رسالتهای خود را به گوششان رساند پذیرفتند.
7- و فارقوا الازواج و الاولاد فی اظهار کلمته، و در راه آشکار ساختن دعوت او، از زنان و فرزندان دوری کردند.
8- و قاتلوا الاباء و الابناء فی تثبیت نبوته، و در تحکیم نبوت او با پدران و فرزندانشان جنگیدند.
9- و من کانوا منطوین علی محبته، و آنان که محبت و دوستی آن بزرگوار را در دل داشتند.
امام (ع) با توصیف اصحاب راستین رسول خدا (ص) به صورت غیرمستقیم وظائف ما را نسبت به دین و پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) بیان می‌کند. و اجمالا خصوصیات و ویژگیهای اصحاب واقعی پیامبر (ص) را اینگونه برمی‌شمارد:
1- همراه پیامبر بودن 2- در جنگ و جهاد دلاورانه شرکت کردن 3- رسول خدا را یاری کردن 4- پذیرفتن دعوت پیامبر (ص)
5- دوری از دشمنان دین، اگر چه زن و فرزند آنان بود.
6- جنگ با دشمنان، اگر چه پدران و فرزندان بودند.
7- داشتن محبت پیامبر (ص) در دل، و دوست داشتن ایشان.
سپس در معرفی «تابعین» یعنی پیروان اصحاب رسول خدا (ص)، کسانی که پیامبر را ندیدند و با صحابه بزرگوار ایشان همعصر بودند، چنین می‌فرماید:
1- الذین قصدوا سمتهم، آن تابعین و پیروانی که طریقه و راه ایشان (صحابه) را قصد کردند و رفتن راه آنان را هدف خود قرار دادند.
2- و تحروا وجهتهم، و به آنجا که آنان رو آوردند رو نمودند.
3- و مضوا علی شاکلتهم، و بر روش آنها رفتار کردند (در عقائد و گفتار و کردار پیرو آنها بودند).
4- لم یثنهم ریب فی بصیرتهم، آنان را در بینائی (عقاید و ایمان)شان شکی برنگردانید. دچار شک و تردید نشدند.
5- و لم یختلجهم شک فی قفو آثارهم، و در پیروی آثار و اقتداء به نشانه‌های هدایت و رستگاری صحابه، دودلی آنها را نگران نساخت.
امام (ع) در این دو بخش از دعا، خط راستین مکتب توحیدی اسلام را ترسیم می‌کند و به معرفی پیامبر (ص)، و صحابه به عنوان پیروان حقیقی پیامبر (ص) و تابعین به عنوان پیروان حقیقی صحابه، زمان و موقعیت خودشان را در استمرار حرکت رسول‌الله (ص) و صحابه و تابعین بیان می‌کنند. در حقیقت امام (ع) در قالب دعا درس اسلام‌شناسی می‌دهد. و کسی که این کتاب پربار و عمیق را به دست می‌گیرد تا با خداوند راز و نیاز کند، علاوه بر نیایش، درس دین‌شناسی نیز می‌آموزد و باید با دقت نظر در فرازهای این دعا، بداند چه می‌گوید و چه می‌خواهد و کجاست و خدا از او چه می‌خواهد. و او باید چگونه باشد. و این است یکی از راز و رمزهای سازنده بودن دعا، و سفارش بزرگان دین به دعا خواندن.
سپس امام سجاد، ایستاده بر جایگاه رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم، به عنوان خلیفه مسلمین و امام و هادی برگزیده خدا، و وصی رسول‌الله، برای تابعین زمان خودشان و پیروان رسول‌الله تا قیامت دعا می‌کند. و با این دعا استمرار حرکت رسول خدا و صحابه و تابعین را تا روز قیامت بیان می‌فرماید: اللهم و صل علی التابعین من یومنا هذا الی یوم الدین...، بار خدایا از امروز ما تا روز قیامت، بر تابعین و زنان و فرزندانشان و بر هر کدام از ایشان که تو را اطاعت نموده درود فرست.