دعای امام سجاد در وقت سختی

از جمله دعاهای امام علیه‌السلام در وقت سختی و فشار و مشکلات امور این دعای شریف است: «اللهم انک کلفتنی من نفسی ما انت املک به منی و قدرتک علیه و علی اغلب من قدرتی فاعطنی من نفسی ما یرضیک عنی وخذ لنفسک رضاها من نفسی فی عافیة اللهم لا طاقة لی بالجهد و لا صبر لی علی البلاء و لا قوة لی علی الفقر فلا تحظر علی رزقی و لا تکلنی الی خلقک بل تفرد بحاجتی و تول کفایتی و انظر الی و انظر لی فی جمیع اموری فانک ان وکلتنی الی نفسی عجزت عنها و لم اقم ما فیه مصلحتها و ان وکلتنی الی خلقک تجهمونی و ان الجأتنی الی قرابتی حرمونی و ان اعطوا اعطوا قلیلا نکدا و منوا علی طویلا و ذموا کثیرا فبفضلک اللهم فاغننی و بعظمتک فانعشنی و بسعتک فابسط یدی و بما عندک فاکفنی.
اللهم صل علی محمد و آله و خلصنی من الحسد و احصرنی عن الذنوب و ورعنی عن المحارم و لا تجرئنی علی المعاصی و اجعل هوای عندک و رضای فی ما یرد علی منک و بارک لی فی ما رزقتنی و فی ما خولتنی و فی ما انعمت به علی و اجعلنی فی کل حالاتی محفوظا مکلوءا مستورا ممنوعا معاذا مجارا. اللهم صل علی محمد و آله و اقض عنی کل ما الزمتنیه و فرضته علی لک فی وجه من وجوه طاعتک او لخلق من خلقک و ان ضعف عن ذلک بدنی و وهنت عنه قوتی و لم تنله مقدرتی و لم یسعه مالی و لا ذات یدی ذکرته او نسیته هو یا رب، مما قد احصیته علی و اغفلته انا من نفسی فاده عنی من جزیل عطیتک و کثیر ما عندک فانک واسع کریم حتی لا یبقی علی شی‌ء منه ترید ان تقاصنی به من حسناتی او تضاعف به من سیئاتی یوم القاک یا رب...» «خداوندا تو مرا به کاری تکلیف کرده‌ای که خود بر آن کار از من تواناتری و قدرت تو نسبت به انجام آن کار و بر خود من بیشتر است، پس خداوندا به لطف خودت به من توفیق اعمال خیری را عطا کن که باعث خشنودی و رضای تو باشد، و خشنودی خودت را نسبت به من باعث عافیت و رستگاریم قرار بده. خداوندا من طاقت تحمل سختی را ندارم و صبر و شکیبایی من در برابر بلا اندک است و سنگینی فقر را نمی‌توانم تحمل کنم پس از رزقی که مقرر کرده‌ای محرومم مکن و مرا به خلق خودت وا مگذار بلکه تنها به خودت نیازمندم ساز و امور زندگیم را کفایت فرما و به چشم عنایت به سوی من نظر کن و در تمام کارها مراقب اعمال من باش زیرا اگر تو مرا به خودم واگذاری قطعا در برابر نفسم عاجزم و آنچه به صلاح من است نمی‌توانم انجام دهم و اگر به مخلوقت واگذار کنی آنها با ترشرویی و منت مرا به چیزی نگیرند و اگر به خویشاوندانم محتاج کنی مرا محرومم خواهند کرد و اگر عطا و بخششی کنند، ناچیز و توأم با کدورت خواهد بود و منت زیادی بر من نهاده و سرزنش فراوانی خواهند کرد پس خداوند به فضل و کرمت مرا بی‌نیاز کن و به بزرگی خودت مرا گرامی بدار و به کرم وسیع خودت دست مرا باز کن و از نعمتهای بیکرانت برخوردارم ساز.خداوندا بر محمد و آلش درود فرست و دلم را از حسد پاک کن و از گناهانم بازدار و بر ارتکاب حرام و ناشایست گستاخم نفرما و میل و علاقه قلبی مرا فقط در مقام و مرتبه‌ای که نزد توست قرار ده و چنان کن که هر چه از جانب تو می‌رسد با رغبت پذیرا باشم، و هر چه را که روزی و نصیبم کردی و در اختیارم قرار دادی خیر و برکت عطا کن و در همه حال مرا تحت حمایت خودت قرار ده و معایبم را پوشیده و زشتیهایم را پنهان بدار و از خطرات و بلایا حفظم فرما. خداوندا بر محمد و آلش درود و رحمت فرست و مرا بر ادای همه آن تکالیفی که برایم مقرر فرموده‌ای و طاعاتی را که بر من واجب کرده‌ای و یا برای فردی از بندگانت بر من حقی است موفق گردان. اگر چه به واسطه ضعف جسمی و ناتوانیم و یا تنگی معیشت قادر به ادای آن نیستم، به خاطر دارم و یا از خاطرم رفته است و تو ای پروردگار تو آن را در نامه عمل من نوشته‌ای و من نسبت به خودم آن را فراموش کرده‌ام، تو با کرم و بزرگی خودت آن را از جانب من ادا کن، که تو وسعت دهنده و بخشنده‌ای، تا در روز ملاقات، چیزی بر گردن من نماند که تو بخواهی با حسنات من آنها را جبران کنی و یا آنها را به گناهانم اضافه کنی.» با دقت نظر بر این فرازهای از دعای امام توجه کنید تا ژرفای ایمان و نهایت اخلاص و گسستن کامل از هر نوع دلبستگی مادی را بخوبی ببینید...
امام علیه‌السلام از خدای تعالی خواسته است تا او را مشمول عنایت و الطاف خود بفرماید و تفضلاتی به شرح زیر بفرماید:
1- او را بدانچه تاب و توانش را ندارد، مکلف نفرماید.
2- او را دچار فقر و تنگدستی و بیچارگی نفرماید زیرا که فقر و حرمان از بدترین مصائب زندگی و تیره‌بختی دنیاست.
3- او را به احدی از خلق؛ خویشاوند باشد، یا بیگانه وانگذارد، زیرا که آنان هر که را محتاج و نیازمند ایشان باشد تحقیر می‌کنند.
4- او را از حسد خلاص کند که پلیدترین خصلتهای ناپسند است.
5- او را از ارتکاب گناهان و از انجام معاصی بازدارد.
6- پارسایی و پرهیز از ارتکاب محرمات الهی را نصیب او گرداند و هیچ گونه میل و رغبتی در دل او برای گستاخی در ارتکاب گناهان قرار ندهد.
7- علاقه و میل قلبی او را به پاداش الهی و مقاماتی که در پیشگاه اوست گرایش دهد.
8- در آنچه از اموال و اولاد روزی و نصیب او می‌کند برکت و فزونی مرحمت کند.
9- او را در تمام احوال و شؤون زندگیش حمایت کند و معایبش را پوشیده دارد و از هر بدی نگهدارد.
10- او را برای انجام واجبات و فرایضی که قضای آنها واجب است، موفق بدارد.
این بود برخی از درخواستهای امام علیه‌السلام و اینک به باقیمانده این دعای شریف گوش فرامی‌دهیم:«اللهم صل علی محمد و آله و ارزقنی الرغبة فی العمل لک لآخرتی حتی اعرف صدق ذلک من قلبی و حتی یکون الغالب علی الزهد فی دنیای و حتی اعمل الحسنات شوقا و آمن من السیئآت فرقا و خوفا وهب لی نورا أمشی به فی الناس و اهتدی به فی الظلمات و استضی‌ء به من الشک و الشبهات اللهم صل علی محمد و آله و ارزقنی خوف غم الوعید و شوق ثواب الموعود حتی أجد لذة ما ادعوک له و کآبة ما استجیر بک منه.
اللهم قد تعلم ما یصلحنی من امر دنیای و آخرتی فکن بحوائجی حفیا اللهم صل علی محمد و آل محمد و ارزقنی الحق عند تقصیری فی الشکر لک بما انعمت علی فی الیسر و العسر و الصحة و السقم حتی اتعرف من نفسی روح الرضا و طمأنینة النفس منی بما یجب لک فی ما یحدث فی حال الخوف و الأمن و الرضا و السخط و الضر و النفع.
اللهم صل علی محمد و آله و ارزقنی سلامة الصدر من الحسد حتی لا احسد احدا من خلقک علی شی‌ء من فضلک و حتی لا اری نعمة من نعمک علی أحد من خلقک فی دین او دنیا او عافیة او تقوی او سعة او رخآء الا رجوت لنفسی افضل ذلک بک و منک وحدک لا شریک لک اللهم صل علی محمد و آله و ارزقنی التحفظ من الخطایا و الاحتراس من الزلل فی الدنیا و الآخرة فی حال الرضا و الغضب حتی اکون بما یرد علی منهما بمنزلة سوآء عاملا بطاعتک مؤثرا لرضاک علی ما سواهما فی الأولیآء و الأعدآء حتی یأمن عدوی من ظلمی و جوری و ییأس ولیی من میلی و انحطاط هوای و اجعلنی ممن یدعوک مخلصا فی الرخآء دعاء المخلصین المضطرین لک فی الدعآء انک حمید مجید.» [1] . «خداوندا بر محمد و آلش درود و رحمت فرست و به من شوق انجام عمل خالص عطا فرما تا ذخیره آخرتم باشد؛ تا خالص بودن آن اعمالم را با قلب خود احساس کنم و تا در دنیا زهد و بی‌میلی به مادیات دنیا بر من غلبه کند و اعمال نیک را از روی میل و اشتیاق انجام دهم و در اثر مرتکب نشدن گناهان از بیم عذاب تو ایمن باشم. خداوندا به من نوری عطا کن تا در روشنایی آن نور در میان مردم زندگی کنم و بدان وسیله از تاریکیهای جهان مادی و گمراهیها نجات یابم و شک و شبهه‌ها را بشناسم. خداوندا بر محمد و آلش درود فرست و به لطف خود حالت بیم از عذاب روز قیامت را نصیبم کن و شوق اجر و ثوابی را که به بندگان شایسته و پرهیزگارت وعده دادی در دلم بینداز تا آن که لذت دعا و تلخی و دشواری عذاب تو را دریابم.
خداوندا تو خود آنچه را که باعث اصلاح امر دنیا و آخرت من است خوب می‌دانی پس حاجات مرا مورد عنایت خود قرار ده، خداوندا بر محمد و آلش درود و رحمت فرست، و به هنگام تقصیر و کوتاهی من در شکرگزاری از نعمتهایی که در حال رفاه و سختی و سلامتی و بیماری به من مرحمت کرده‌ای، تو با لطف و کرمت روح حق شناسی را به من مرحمت کن تا روح رضا و آرامش قلب را در خودم احساس کنم و در حال خوف و ایمنی و در وقت خشم و سود و زیان، شکر لازم را به جا آورم. خداوندا بر محمد و آلش درود و رحمت فرست و دلم را چنان از رشک و حسد پاک و پاکیزه کن که نسبت به هیچ کسی از مخلوقت در مورد نعمتهایی که از فضل خود عطا کرده‌ای رشک نبرم و هر نعمتی از نعمتهای دنیوی و دینی و یا عافیت و تقوا یا گشایش و رفاهی ببینم، تنها به فضل و کرم تو امیدوار باشم که بهتر از آنها را به من خواهی داد و تو یکتا و بی‌شریکی. خداوندا بر محمد و آلش درود و رحمت فرست و به من توفیق خودداری از گناهان و حفظ از لغزشهای دنیوی و اخروی در حال خشنودی و غضب، روزی فرما تا بدان جا که در همه حال مطیع فرمان تو باشم و اطاعت و خشنودی تو را چه در میان دوستان باشم و چه در میان دشمنان، بر دیگر امور مقدم بدارم و تا آن جا که دشمن هم از ظلم و ستم من در امان باشد و دوست از گرایش و تمایل من به سوی هوا و هوس مأیوس گردد، و مرا جزو کسانی قرار ده که در حال نعمت و رفاه مخلصانه همچون پاکدلان تو را می‌خوانند و کسانی که در دعای خود چون درماندگان تضرع و زاری می‌کنند، همانا تو خداوند ستوده و بزرگواری...»
این قسمتهای از دعای امام علیه‌السلام مشتمل بر بخشی از خواستهای قلبی مصرانه آن حضرت است که از خدای متعال درخواست دارد تا آنان را به شرح ذیل بر آورده سازد:
1- علاقه به عمل برای آخرت.
2- پارسایی در دنیا.
3- اقدام به کارهای نیک و امور خیریه.
4- خداوند به او نوری مرحمت کند تا در پرتو آن نور میان مردم زندگی کند و در تاریکیهای دنیا بدان وسیله هدایت شود و در شناخت موارد شبهه‌ناک از آن استفاده کند.
5- خدای متعال، ترس از احوال قیامت و اشتیاق به اجر فراوان آخرت را که به پرهیزگاران و بندگان صالح خود وعده داده است، نصیب او گرداند.
6- او را از رشک و حسد که از خطرناکترین آفتهای روحی است در امان بدارد.
7- خداوند به او توفیق خودداری از خطاها و برکناری از لغزشها را مرحمت کند. این بود برخی از محتوای این بخش از دعای امام علیه‌السلام.