نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 738
دوراندیشی در جنگ
هنگامی که تودههای مسلمان در کوفه با امام علی (ع) بیعت کردند و معاویه
بر او شورید، امام پیکی به نام «جریر» به شام فرستاد تا نامهای به معاویه
برساند که در آن امام از او بیعت و کنارهگیری از تخت حکومت را طلب
مینمود. چون بازگشت جریر مدتی به تاخیر افتاد و آثار تصمیم معاویه بر
ادامهی سرکشی آشکار شد، برخی از یاران امام پیشنهاد کردند که بسیج عمومی
را برای جنگ اعلام نماید. پاسخ امام این بود که فرستاده ما نزد آنهاست و
تا زمانی که او در آنجا اقامت دارد تدارک جنگ از طریق اعلام بسیج عمومی
میتواند در برابر راه حل مسالمتآمیز مشکل ایجاد کند، بنابراین حضرت از
این کار خودداری فرمود اما مردم را از آمادگی فردی برای نبرد منع ننمود. امام فرمود: ان
استعدادی لحرب اهل الشام و جریر عندهم اغلاق للشام، و صرف لاهله عن خیر ان
ارادوه، و لکن قد وقت لجریر وقتا لا یقیم بعده الا مخدوعا او عاصیا، و
الرای عندی مع الاناه... «آمادگی برای جنگ با مردم شام در حالی که
«جریر» نزد آنهاست، به مثابه بستن راه نجات به روی شام و بازداشتن مردم آن
از رسیدن به خیر (رستگاری و طاعت الهی) است، در صورتیکه خواهان آن باشند. اما برای «جریر» مدتی معلوم کردهام که اگر آن مدت سر رسد در آنجا نخواهد ماند، مگر آنکه فریب خورده یا به نافرمانان پیوسته باشد. من بر آنم که باید درنگ ورزید تا سرشت کارها آشکار شود. پس شما نیز بردبار باشید.» اما در حالیکه امام آنان را به صبر و شکیبائی دعوت میکند، باز به ایشان میگوید: «شما
را از آمادگی و تدارک باز نمیدارم. من چند و چون این کار را سنجیدهام و
زیر و بم آن را به دقت وارسی کردهام، و برای خود جز جنگیدن یا پشت کردن به
آئین محمد (ص) راهی نیافتهام.» اما سبب آن بود که عثمان حادثههائی
آفرید و مردم او را بر کنار نمودند، و معاویه از دستاویز قرار دادن خون او
تنها در پی توجیه سرکشی تمرد خویش بود. از این رو امام میفرماید: «او
در دورانی که بر مردم ولایت داشت بدعتها آورد که در میان مردم بگومگوهای
بسیاری برانگیخت. پس در آن باره حرفها زدند، سپس دشمنی ورزیدند، و سرانجام
کار را دگر ساختند.» [1] .