آیا خطر در جنگ آزادی بخش است یا در گریختن از آن؟
تاریخ نشان می‌دهد که زبونی و تسلیم خطرناک است نه جنگیدن...
هر ملتی که از جنگیدن سر باز زده به خفت و خواری و شکست گرفتار شده است.
بر عکس، ملتهای رزمنده سربلندی و افتخار را از آن خود کرده‌اند.
درست است که درجنگ احتمال مرگ هست، اما درست‌تر این است که مرگ در هر حال حتمی است: پس اگر انسان در میدان جنگ دنیا را وداع گوید زندگی بهتری در پیش دارد و هر گاه در بستر تسلیم جان سپارد، سرافکندگی و نابودی را برای خود خریده است.
به طور کلی جنگ نه مرگ را بیشتر می‌کند و نه رزق و روزی را کمتر، زیرا هر چند به کشته شدن عده‌ای می‌انجامد اما از مرگ دستجعمی بر اثر ظلم و تجاوز، جلوگیری می‌کند.
اما تسلیم و گریز به طور قطع رزق و روزی را کم می‌کند گیریم که اجل را نزدیک نسازد.
امام علی (ع) طی نامه‌ای انگیزه‌ی خود را فراخواندن پیروان خویش به جنگ آشکار می‌سازد و اعلام می‌دارد که او جنگ را نه به خاطر حفظ فرمانروایی یا جان خودش بلکه به خاطر هراس از پیروزی باطل و یاران آن ضروری می‌داند. مولا می‌فرماید:
انی و الله لولقیتهم واحدا و هم طلاع الارض کلها ما بالیت و لا استوحشت، و انی من ضلالهم الذی هم فیهو الهدی الذی انا علیه لعلی بصیره من نفسی و یقین من ربی، و انی الی لقاء الله لمشتاق، و لحسن ثوابه لمنتظر راج، و لکننی اسی ان یلی امر هذه الامه سفهاوها و فجارها فیتخذوا مال الله دولا، و عباده خولا، و الصالحین حربا، و الفاسقین حزبا،...
«به خدا سوگند که اگر یک تنه با آنان روبرو گردم و آنان سراسر زمین را فراگرفته باشند، نه باکی به دل راه می‌دهم و نه می‌ترسم.
من از گمراهه‌ای که ایشان دچار آنند و از راه راستی که خود برگزیده‌ام آگاهی کامل دارم و خداوند به من یقین بخشیده است. من به لقای پروردگار مشتاقم و به پاداش او امیدوار...
اما اندوه من از آن است که نابخردان و هوسبازان زمام این امت را به دست گیرند و مال خدای را دولت باد آورده‌ی خویش شمارند (و به میل خود دست به دست بگردانند) و بندگان خدا را غلامان خود بپندارند، نیکوکاران را دشمن و تبهکاران را یار خود بگیرند. همانا که برخی از آنان (که در برابر لشکریان اسلام صف آراسته‌اند) باده نوش بوده‌اند و بر آنان حد شرعی جاری شده است، و برخی دیگر (از سران ایشان) تنها در طمع مال و منال اسلام آورده‌اند.
اگر چنین نبود (و از حکومت چنین کسانی بیم نداشتم) شما را بدین اندازه (بر علیه آنان) بر نمی‌انگیختم و (به خاطر کرنش در برابر آنان) نکوهش نمی‌کردم و (برای جنگیدن با آنان) گرد نمی‌آوردم، و چون می‌دیدم که از جهاد طفره می‌روید و سستی می‌کنید، رهاتان می‌ساختم.
آیا به پیرامون خویش نمی‌نگرید که (در اثر چیرگی دشمن) به تباهی رفته است؟
و سرزمین‌هایتان که تسخیر شده و به دست دشمن افتاده است؟ و دشمن در خاک شما ترکتازی می‌کند؟ بخشایش خدای بر شما باد! به پیکار با دشمن بشتابید. زمینگیر نشوید و گرنه بیداد را بر خود پذیرفته و خواری را به جان خریده‌اید، و به زندگی مذلت بار تن در داده‌اید، و بدانید که مردان پیکار (در برابر وسوسه خواب) بیدار می‌مانند، و آن کس که به خواب رود، دشمن را بر خود مسلط ساخته است... و السلام.» [1] .