نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 603
حمایت از اعتراضات اباذر
ابوسعید خدری نقل میکند که: روزی اباذر نزد خلیفه سوم آمد و از او انتقاد و عیب جوئی کرد. آنگاه علی علیه السلام در حالی که تکیه به عصایی داده بود رسید. خلیفه سوم پرسید: با او چه کنم؟ حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «آن
را خدای بزرگ جواب داد که «اگر دروغ میگوید، دروغ او برباد و اگر به
راستی سخن میگوید، بعضی از آنچه که گفته بر شما اصابت خواهد کرد.» [1] . خلیفه سوم به امام علی علیه السلام گفت: ساکت شو! خاک در دهان تو! حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: خاک در دهان خودت! از ما چیزی پرسیدی به تو پاسخ گفتیم. [2] . به گزارش مسعودی و یعقوبی، وقتی اباذر به تبعیدگاه میرفت خلیفه سوم دستور داد تا کسی او را مشایعت نکند. امّا علی علیه السلام و دو فرزندش برای مشایعت او رفتند و زمانی که مروان از غضب خلیفه درباره مشایعت او یاد کرد. امام علی علیه السلام به بدی از خلیفه سوم یاد نمود. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به هنگام بدرقه اباذر در کمال بی اعتنائی به بخشنامه خلیفه سوم فرمود: یا أَبَاذَرٍّ، إِنَّکَ غَضِبْتَ للَّهِ، فَارْجُ مَنْ غَضِبْتَ لَهُ. إِنَّ
الْقَوْمَ خَافُوکَ عَلَی دُنْیاهُمْ، وَخِفْتَهُمْ عَلَی دِینِکَ،
فَاتْرُکْ فِی أَیدِیهِمْ مَا خَافُوکَ عَلَیهِ، وَاهْرُبْ مِنْهُمْ بِمَا
خِفْتَهُمْ عَلَیهِ؛ فَمَا أَحْوَجَهُمْ إِلَی مَا مَنَعْتَهُمْ، وَمَا
أَغْنَاکَ عَمَّا مَنَعُوکَ! وَسَتَعْلَمُ مَنِ الرَّابِحُ غَداً، وَالْأَکْثَرُ حُسَّداً. وَلَوْ
أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرَضِینَ کَانَتَا عَلَی عَبْدٍ رَتْقاً، ثُمَّ
اتَّقَی اللَّهَ، لَجَعَلَ اللَّهُ لَهُ مِنْهُمَا مَخْرَجاً! لَا
یؤْنِسَنَّکَ إِلَّا الْحَقُّ، وَلاَ یوحِشَنَّکَ إِلَّا الْبَاطِلُ،
فَلَوْ قَبِلْتَ دُنْیاهُمْ لَأَحَبُّوکَ، وَلَوْ قَرَضْتَ مِنْهَا
لَأَمَّنُوکَ. «ای اباذر! همانا تو برای خدا به خشم آمدی، پس امید به کسی داشته باش که بخاطر او غضبناک شدی. این
مردم برای دنیای خود از تو ترسیدند، و تو بر دین خویش از آنان ترسیدی، پس
دنیا را که به خاطر آن از تو ترسیدند به خودشان واگذار، و با دین خود که
برای آن ترسیدی ازاین مردم بگریز، این دنیاپرستان چه محتاجند به آنکه تو
آنان راترساندی، و چه بینیازی از آنچه آنان تو را منع کردند و به
زودیخواهی یافت که چه کسی فردا سود میبرد؟ و چه کسی بر او بیشترحسد میورزند؟ اگر آسمان و زمین درهای خود را بر روی بندهای ببندند و او از خدا بترسد، خداوند راه نجاتی از میان آن دو برای او خواهد گشود، آرامش خود را تنها در حق جستجو کن، و جز باطل چیزی تو را به وحشت نیاندازد. اباذر، اگر تو دنیای این مردم را میپذیرفتی، تو را دوست داشتند، و اگر سهمی از آن برمیگرفتی دست از تو بر میداشتند.» [3] . به هنگام شب، خلیفه سوم درباره برخورد امام علی علیه السلام با مروان، به وِی اعتراض کرد و گفت: مگر نشنیدی که من دستور داده بودم کسی از اباذر مشایعت نکند؟ حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: آیا هر آنچه را که تو دستور میدهی و ما حکم خدا و حقّ را در مخالفت با آن میبینیم، باید از فرمان تو پیروی کنیم؟ به خدا سوگند که چنین نیست. خلیفه سوم از حضرت علی علیه السلام خشمگین شد و به او گفت که مروان را بر وِی ترجیح میدهد. فردای آن روز، خلیفه سوم نزد مهاجرین و انصار از امام علی علیه السلام گِله کرد. و گفت: علی از او عیب جوئی کرده و کسانی را نیز که به اشکال تراشی از من میپردازند حمایت میکند. (مقصودِ وِی عمّار و اباذر و دیگران بود). مردم مدینه برای صلح تلاش فراوان کردند. علی علیه السلام فرمود: فقط به خاطر خدا سکوت میکنم. [4] .
پی نوشت ها: (1) سوره غافر 40، آیه 28. (2) عبدالرّزّاق مصنّف ج 11 ص 349 - 339. (3) روضه کافی ص 206، و کتاب السّقیفه: جوهری. (4) کتاب السّنه ابن ابی عاصم ص 499 - 488.
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 603