نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 484
جهاد: از ارکان ایمان
ایمانی که آدمی را به جهاد برنینگیزد، ایمانی خشک و سترون است. زیرا ایمان بنائی است که بر چهار ستون استوار است، و اگر یکی از آنها سست شود، تمامی بنا ویران خواهد شد. پایههای ایمان کدامند؟ اول- پایداری. دوم- قناعت. سوم- عدالت. چهارم- جهاد. امام علی (ع) میفرماید: «ایمان بر چهارپایه استوار است: پایداری، یقین، عدل و جهاد. پایدار چهار شاخه دارد: آرزومندی، بیمناکی، پارسایی و چشمبراهی. هر که آرزومند بهشت باشد از خواهشهای نفسانی چشم میپوشد. هر که از دوزخ بیمناک باشد از محرمات میپرهیزد. هر که در دنیا پارسایی پیشه کند، ناگواریها را آسان میگیرد. هر که چشم براه مرگ باشد، به کارهای خیر شتاب میورزد. و یقین چهار شاخه دارد: بینش غریزی، راهیابی به دقایق حکمت، و عبرتآموزی و راه و روش پیشینیان. پس هر که در نهادش بصیرت باشد بر حکمت بینا میگردد. و هر که بر حکمت بیناست، عبرت میآموزد. و هر که عبرت آموزد گویی با پیشینیان بوده است. و عدل بر چهار رده است: فهم کاونده، دانش ژرف بین، داوری صائب و بردباری استوار. پس هر که فهم کاونده داشت به ژرفای دانش راه برد. و هر که به ژرفای دانش راه برد حکم نیکو صادر کند. و هر که بردبار بود در زندگی در نمیماند و در میان مردم سربلند زید. و جهاد چهار رکن دارد: امر به معروف، نهی از منکر، راستی گفتار و دشمنی با بدکاران. آن که امر به معروف کند از مومنان پشتیبانی کرده است. و هر که از منکر نهی نماید بینی منافقان را بر خاک مالیده است. و هر آن که در گفتار راستی ورزد وظیفهی خویش ادا کرده است. و هر کس که با بدکاران دشمنی کند و برای خدا خشمگین گردد، خداوند او را در پناه گیرد و در روز محشر خشنودش سازد.» [1] . معیار شجاعت ارزش انسان به اندازهی حمیت اوست. امام علی (ع) میفرماید: قدر الرجل علی قدر همته، و صدقه علی قدر مروءته، و شجاعته علی قدر انفته و عفته علی قدر غیرته. «قدر مرد به اندازهی همت اوست! و صداقت او به قدر جوانمردی او و شجاعت او به میزان غرورش، و عفت او به مقدار غیرت او.» [2] .