نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 456
تقسیم وقت
اوقات شریف رسول خدا(ص) در منزل به اختیار خودش بود (یعنی از طرف خدا
رخصت داشت تا آن را در امور شخصی صرف کند) اما آن حضرت، حتی این بخش از
فراغت را هم میان سه کار تقسیم کرده بود: بخشی را به عبادت و بخشی را به
خانواده و زمانی را هم به خود اختصاص د داده بود که باز این بخش نیز اغلب
رسیدگی کارهای مردم از خواص و دیگران سپری میگشت. ... اهل فضل را بر
دیگران مقدم میداشت و آنان را بیشتر مورد محبت و عنایت قرار میداد و هر
کس را به مقدار فضیلتی که در دین کسب کرده بود ارج مینهاد: بعضی را یک
حاجت و بعضی را دو حاجت و بعضی را بیشتر از حاجات آنان برآورده میساخت و
ایشان را به آنچه که صلاحشان بود وامیداشت (و به میزان توانای و قابلیت
آنان مسئولیت میداد). درباره امت، از آنان پرسش مینمود و مطالب لازم را گوشزد میکرد و از حاضران میخواست تا به غایبان برسانند. مردم
را تشویق میکرد تا حاجت کسانی را که به او دسترسی ندارند، به وی برسانند و
میفرمود: هر کس حاجت اشخاص ناتوان را نزد سلطانی برد، خداوند قدمهای او
را در روز واپسین ثابت و استوار خواهد داشت. در مجلس او غیر از مطالب یاد شده سخن دیگری به گوش نمیرسید و به کسی هم اجازه نمیداد (که حرف باطلی پیش کشد). کسانی
که به حضور آن حضرت شرفیاب میشدند، بی آنکه از محضر پر فیض او توشهای
برگیرند، متفرق نمیشدند (هر کس به فراخور حال، از وی بهره میگرفت) و در
مراجعت، خود را هدایت یافته و دانا مییافت. قال علی (ع):... کان دخوله
لنفسه، ما ذونا له فی ذلک، فاذا اوی الی منزله جزا دهوله ثلاثه اجزا: جز
الله و جز الاهله و جز النفسه ثم جز اجزه بینه و بین الناس فید ذلک بالخاصه
علی العامه، و لا یدخر عنهم منه شیئا و کان من سیرته فی جز الامه ایثار
اهل الفضل باذنه و قسمه علی قدر فضلهم فی الدین فمنهم ذو الحاجه و منهم ذو
الحاجتین و منهم ذو الحوائج فیتشاغل بهم و یشغلهم فیما اصلحهم و اصلح الامه
من مسالته عنهم و اخبارهم بالذی ینبغی لهم، و یقول لیبلغ الشاهد منکم
الغائب و اللغونی حاجه من لایقدر علی ابلاغ حاجته. فان من ابلغ سلطانا حاجه
من لا یقدر علی ابلاغها ثبت الله قدمیه یو القیامه. لا یذکر عنده الا ذلک و
لایقبل من احد غیره، یدخلون زواراو لا یفترقون الا عن ذواق و یخرجون ادله
فقهاء.... [1] .
پی نوشت ها: (1) مکارم الاخلاق، ص 10؛ بحار، ج 16، ص 151، سنن النبی، ص 14.
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 456