هر انسانی دو اجل دارد، اجل طبیعی و اجل اختیاری، می‌شود با احسان و صله رحم، محدوده زندگی را بیشتر کرد و به عمر طولانی دست یافت، امّا با فرار کردن نمی‌شود عُمر را زیاد و از مرگ گریخت که فرمود:
وَاِنَّ اْلفارَّ لَغیرُ مَزیدٍ فی عُمرِهِ
(فرار کننده نمی‌تواند به عمرش بیافزاید) [1] .
اگر انسان خود مرگ را انتخاب نکند
و تصمیم به خودکشی نگیرد
و عوامل ازدیاد عمر مطرح نشوند. (مانند: احسان و نیکوکاری، صله رحم و نیکی به پدر و مادر)
و موانع طول عمر پدید نیاید. (مانند: ظلم، خونریزی، زنا، قطع رحم، عاقِ والدین) هر انسانی أجل و مرگ طبیعی دارد، که تا آن لحظه خاصّ در أمان است.
پس نباید از تهدیدهای دشمن، یا فراوانی لشگریان خصم ترسید، یا از نبرد با دشمنان هراس به دل راه داد که اگر وقت و زمان مشخّص اجل فرارسد، خواهیم مُرد و الاّ در برابر انواع حوادث به سلامت خواهیم گذشت.
این باور ارزشمند می‌تواند عامل بازدارنده مناسبی از فرار در جنگ باشد، که امام علی علیه السلام فرمود:
وَکفَی بِاْلأَجَلِ حَارِسَاً
(أجل قطعی برای حفاظت انسان کافی است) [2] .
و برای توضیح این اصل فرمود:
اَما انِّهُ قَدْیرْمی الرَّامی وَ تُخْطِئُ السِّهامُ
(آگاه باشید گاهی تیرانداز تیرش به خطا می‌رود) [3] .
وقتی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام را به ترور تهدید کردند فرمود:
وَاِنَّ عَلَی مِنَ اللّهِ جُنَّةً حَصِینةً، فَاِذا جَاءَ یوُمِی اِنْفَرَجَتْ عَنّی وَأَسْلَمَتْنِی فَحِینَئِذٍ لایطِیشُ السَّهْمُ وَلایبْرَأُ اْکَلْمُ
(پروردگارم برای من سپر محکمی قرار داده که مرا از حوادث حفظمی‌کند، هنگامی که روز مرگ من فرارسد، نه تیر خطا می‌کند و نه زخم بهبودی می‌یابد) [4] .
ما که از غیب خبر نداریم،
و وقت اجل طبیعی را نمی‌شناسیم،
و نمی‌دانیم که چه اعمالی جهت ازدیاد عمر، انجام داده‌ایم؟
پس چرا از مرگ بترسیم؟
و در عملیات های گوناگون شرکت نکنیم؟
یا تن به ذلّت و خواری بسپاریم؟
روزی آمدیم و روزی خواهیم رفت.
چه بسا رزمندگان خطّ مقدّم که سالم بازگشتند و دیگران که به جنگ نرفتند در بستر آسایش مردند!!