نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 302
پیشروی و عقبنشینی
جنگ مجموعهای از حمله، بازگشت، عقبنشینی و حملهی مجدد است. سپاه باید
دارای انعطاف کافی باشد تا بداند کی حمله کند و کی به خاطر حملات آینده
عقب بنشیند. سرباز به همان اندازه که باید برای یورش آماده باشد، باید
در صورت لزوم خود را برای عقبنشینی آماده کند تا در موقعیت مناسب اقدام به
پاتک نماید. حملات پیاپی که «اقدام بعدی» در آنها به دقت محاسبه نشده
باشد، به درماندگی و سردرگمی میانجامد، زیرا چه بسا لشکر در میماند که به
چه اقدامی باید دست بزند؟ مولا علی (ع) میفرماید: لا تشتدن فره
بعدها کره، و لا جوله بعدها حمله، و اعطوا السیوف حقوقها و وطنوا للجنوب
مصارعها، و اذمروا انفسکم علی الطعن الدعسی و الضرب الظلحفی، و امیتوا
الاصوات فانه اطرد للفضل،... «در کارزار گریزی را که بازگشت و شکستی را
که حملهای در پی دارد ناگوار مشمارید. حق شمشیر را چنانکه باید به جا
آورید. بر دشمن چنان بتازید که تار و مار شود. خویشتن را برانگیزید و دشمن
را چنان ضربه بزنید که به خاک افتد و چنانش بکوبید که جنبیدن نتواند و
خموشی بگیرید که سکوت بهترین پادزهر ترس است. سوگند به آن که دانه را
بشکافت و روان را آفرید، این گروه، اسلام نیاوردند، بلکه نقاب اسلام به خود
بستند و کفر خویش پنهان داشتند. پس چون همدلانی یافتند کفر خود را آشکار
ساختند.» [1] .