نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 262
به یاد دوست
در گذشته برادری ایمانی و خدایی داشتم [1] آنچه او را در چشم من بزرگ
مینمود این بود که دنیا در چشم او کوچک بود. از سلطهی شکم خود بیرون بود
چیزی را که نمییافت آرزو نمیکرد و چون به آن دست مییافت از حد
نمیگذراند. بیشتر اوقات خود را به سکوت میگذراند و اگر سخن میگفت،
گزیده میگفت، و تشنگان معرفت را از دانش سرشار خود سیراب میکرد. در چشم
ظاهربینان ضعیف و مستضعف مینمود و در میدان کار و کارزار چون شیری خشمگین و
ماری پر زهر بود. وقتی که در نزاعی درگیر میشد بیهوده برهان اقامه
نمیکرد بلکه صبر میکرد تا در محضر یک داور سخن بگوید (چون در نزاع بین دو
نفر اگر داوری در میان نباشد و هر کدام بخواهند برای دیگری مدعای خود را
اثبات کنند، نیروها را به هدر دادهاند و از گفتار خود نتیجهای نخواهند
برد). تا برای کاری محمل و عذری مییافت، کسی را سرزنش نمیکرد. از
بیماری و ابتلای خود وقتی خبر میداد که بهبودی و شفا یافته بود. آنچه را
که بنای انجام دادن آن را نداشت بر زبان نمیراند. اگر دیگران در کلام بر
او چیره میشدند، در سکوت بر او پیروز نمیشدند. به شنیدن حریصتر بود تا به
گفتن. هر گاه بر سر دو راهی قرار میگرفت میسنجید تا ببیند کدامیک از این
دو راه به هوی و هوس نزدیکتر است تا با آن مخالفت کند. پس بر شما باد
که خود را با این صفات زیبا بیارایید و در راه تحصیل آن به رقابت پردازید و
اگر بر دستیابی و فراگیری همهی آنها توانایی ندارید، بدانید که بهره
بردرای اندک، از رها کردن مطلق بهتر است. قال أمیرالمؤمنین
علیهالسلام: کان لی فیما مضی أخ فی الله و کان یعظمه فی عینی صغر الدنیا
فی عینه و کان خارجا من سلطان بطنه فلا یشتهی ما لا یجد و لا یکثر اذا وجد و
کان أکثر دهره صامتا. فان قال بذ القائلین و نقع غلیل السائلین و کان
ضعیفا مستضعفا فاذا جاء الجد فهو لیث غاب وصل واد لا یدلی بحجة حتی أتی
قاضیا و کان لا یلوم أحدا علی ما یجد العذر فی مثله حتی یسمع اعتذاره و کان
لا یشکو وجعا الا عند برئه و کان یفعل ما یقول و لا یقول ما لا یفعل و کان
ان غلب علی الکلام لم یغلب علی السکوت و کان علی أن یسمع أحرص منه علی أن
یتکلم و کان اذا بدهه أمران نظر أیهما أقرب الی الهوی فخالفه. فعلیکم بهذه
الخلائق فالزموها و تنافسوا فیها فان لم تستطیعوها فاعلموا أن أخذ القلیل
خیر من ترک الکثیر. [2] .
پی نوشت ها: (1) گفتهاند، مقصود حضرت ابوذر بوده و بعضی عمار و بعضی هم بزرگان دیگری را نام بردهاند. (2) نهجالبلاغه، ترجمه و شرح فیض الاسلام، حکمت 281.
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 262