نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 217
برتری امر بمعروف از جهاد در راه خدا
در جهاد اسلامی انواع مبارزهاها مطرح است، دست و سر دادن مطرح است، تحمّل انواع مشکلات و مصیبتها و غم از دست دادن عزیزان وجود دارد، و جهاد دَری از دَرهای بهشت است، که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در خطبه 27 فرمود: أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ، فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِیائِهِ. وَهُوَ لِبَاسُ التَّقْوی، وَدِرْعُ اللَّهِ الْحَصِینَةُ، وَجُنَّتُهُ الْوَثِیقَةُ. فَمَنْ
تَرَکَهُ رَغْبَةً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ، وَ
شَمِلَهُ الْبَلَاءُ، وَدُیثَ بِالصِّغَارِ وَالْقَمَاءَةِ، وَضُرِبَ عَلَی
قَلْبِهِ بِالْإِسْهَابِ، وَأُدِیلَ الْحَقُّ مِنْهُ بِتَضْییعِ
الْجِهَادِ، وَسِیمَ الْخَسْفَ، وَمُنِعَ النَّصَفَ. ارزش جهاد در راه خدا «پس از ستایش پروردگار، جهاد در راه خدا، دَری از درهای بهشت است، که خدا آن را به روی دوستان مخصوص خود گشوده است. جهاد، لباس تقوا، و زره محکم، و سپر مطمئن خداوند است، کسی
که جهاد را ناخوشایند دانسته و ترک کند، خدا لباس ذّلت و خواری بر او
میپوشاند، و دچار بلا و مصیبت میشود، و کوچک و ذلیل میگردد، دل او در
پرده گمراهی مانده، و حق از او روی میگرداند، به جهت ترک جهاد، به خواری
محکوم و از عدالت محروم است.» [1] . و انواع پاداش و هدایای بهشتی در جهاد اسلامی مطرح شده است، امّا در مقایسه با پاداش «نظارت مردمی» و «امر به معروف» ناچیز است، که امام علی علیه السلام در حکمت 374 فرمود: وَمَا
أَعْمَالُ الْبِرِّ کُلُّهَا وَالْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ، عِنْدَ
الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ، إِلَّا کَنَفْثَةٍ
فِی بَحْرٍ لُجِّی. «و تمام کارهای نیکو، و جهاد در راه خدا، برابر امر به معروف و نهی از منکر، چونان قطرهای بر دریای موّاج و پهناور است.» [2] . زیرا در جهاد اسلامی، معیارها و ملاکها، و تلاشها و مبارزات مداوم «امر به معروف» وجود ندارد. در جنگ و جهاد، تلاش و مبارزه تنها، در مدّت زمان خاصّی و در میدانهای نبرد به گونهای محدود وجود دارد، و بر زنان نیز جهاد واجب نیست. امّا امر به معروف و «نظارت مردمی» زمان و مکان نمیشناسد، مرد و زن مطرح نیست، همه باید در این مبارزه بی امان شرکت کنند، و در همه عمر هرجا که لازم باشد باید تذکّر دهند، دخالت کنند، و یاور حق و دشمن باطل باشند، و پاداش و ارزش آن نیز بی همانند است. از این رو برخی از مردان شیردلی که در تمام میدانهای نبرد حضور داشتند و خط شکن میدانها بودند، امّا
در کوچه و خیابان، در زندگی اجتماعی، در رویاروئی با شهروندان، جرئت امر
به معروف ندارند و از مبارزه مداوم خسته شده بی تفاوت میگردند.
پی نوشت ها: (1) خطبه 27 نهجالبلاغه معجم المفهرس محمد دشتی، که برخی از اسناد آن به شرح زیر است: 1- المصنّف ج10 ص154: عبدالرّزاقبن هشام (متوفای 211ه) 2- حیلة الأبرار ج2 ص390: بحرانی (متوفای 1107ه) 3- تاریخ دمشق ج3 ص322 و359: ابن عساکر شافعی (متوفای 571 ه) 4- تاریخ دمشق، ترجمه امام حسین علیه السلام 146: ابن عساکر شافعی (متوفای 571ه) 5- تاریخ بغداد ج12 ص305: خطیب بغدادی شافعی (متوفای 463 ه) 6- تذکرة الخواص ص160: ابن جوزی حنفی (متوفای 654ه) 7- بحارالانوار ج34 ص19 و 159: مجلسی (متوفای 1110ه) 8- احتجاج ج1 ص174 قدیم و ج1 ص412: علامه طبرسی (متوفای 588 ه). (2) حکمت 374 نهجالبلاغه معجم المفهرس محمد دشتی (مدارک گذشته).
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 217