یکی دیگر از آثار نظارت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در دوران 25 ساله انزوا و سکوت، نظارت بر احکام دین و مقابله با تحریف و بدعت گذاری در دین بود.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم حج تمتّع را تشریع و انجام دادند،
امّا خلیفه دوم در دوران خلافت خود از آن نهی کرد و گفت:
مُتْعَتان کانَتا عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللَّه وَ اَنَا أنْهی عَنْهُمَا وَ اُعَاقِبُ عَلَیهَا، مُتْعَةُ الْحَجِّ وَ مُتْعَةُ النِّسَاءِ [1] .
حج تمتّع و متعه در زمان رسول خدا بود و امروز من آن را نهی می‌کنم و هر کس انجام دهد او را مجازات می‌کنم.
و زمینه برای برخورد با خشونت خلیفه دوم، وجود نداشت.
در زمان خلیفه سوم وقتی اصحاب پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به او فشار آوردند گفت:
من نظر خود را مطرح کردم، هر کس خواست عمل کند یا حج تمتّع انجام دهد. [2] .
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام با خلیفه سوم برخورد شدید کرد و فرمود:
تو از حج تمتّع مردم را نهی می‌کنی؟
و در حالی که خشمناک بود، برای حجّ تمتّع با یاران خود، «تلبیه» گفتند. [3] .
در روایت دیگری آمده است که:
خلیفه سوم اصحاب خود را از حج تمتّع نهی کرد، و امام علی علیه السلام و یاران او اعمال حج تمتّع را آغاز کردند، سپس حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به خلیفه سوم فرمود:
تو از حج تمتّع مردم را باز می‌داری؟
خلیفه سوم گفت: آری.
امام علی علیه السلام فرمود:
آیا شما و ما، همراه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم حجّ تمتّع انجام نداده‌ایم؟ که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم حج تمتّع انجام داد و تلبیه گفت؟
خلیفه سوم پاسخ داد:
آری، ولی ما می‌ترسیدیم. [4] .